Ngày 9/12 tại UBND xã Lục Sơn, huyện Lục Nam, các cơ quan, đơn vị chuyên môn đã tổ chức Hội nghị báo cáo sơ bộ kết quả khai quật tại địa điểm di tích này.
Sau một tháng tổ chức khai quật trên diện tích 300m2, đoàn khai quật đã tìm thấy dấu vết kiến trúc thời Trần và thời Lê Trung hưng, trong đó kiến trúc thời Trần đã cơ bản suy đoán được mặt bằng. Cụ thể kiến trúc thời Trần đã xuất lộ bao gồm bó nền, gia cố móng trụ. Trên cơ sở đó xác định được 02 mặt bằng hình chữ nhật nằm song song, lần lượt dài 9,5m, rộng 7,6m và dài 17m, rộng 7,6m, hai đơn nguyên kiến trúc này được kết nối với nhau bằng ống muống dài 4m, rộng 5,9m để tạo thành mặt bằng hoàn chỉnh hình chữ công.
Qua đó, các chuyên gia xác định khu vực này là Phật điện chính của ngôi chùa, đồng thời xóa bỏ nghi vấn trước đó xác định khu vực này là một tòa tháp. Kết quả khai quật còn cho thấy, ngoài công trình đã xuất lộ, quanh chùa Đám Trì còn có những vị trí khác có di vật thời Trần, điều này cho thấy chùa Đám Trì thời Trần có thể có quy mô lớn hơn.
Với các dấu vết đã được phát lộ, các chuyên gia khẳng định chùa Đám Trì được xây dựng dưới thời Trần thuộc Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập. Nằm ở trung tâm của một thung lũng lớn, có đất đai mầu mỡ, trong lịch sử, chùa Đám Trì có thể giữ vai trò như một nơi đảm đương việc sản xuất và cung ứng lương thực cho hệ thống các chùa trên núi cao thuộc sườn Tây Yên Tử thuộc tỉnh Bắc Giang.
Kết quả khai quật lần này, là cơ sở bổ sung các cứ liệu khoa học, phục vụ cho việc xây dựng Hồ sơ khoa học Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Dương) trình UNESCO công nhận là di sản thế giới.
Trước đó, Ngày 12/5/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang có Quyết định số 563/QĐ-UBND về việc cho phép Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Giang phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật khẩn cấp địa điểm chùa Đám Trì. Với giá trị tiêu biểu về nhiều mặt, năm 2015, UBND tỉnh Bắc Giang xếp hạng chùa Đám Trì là Di tích khảo cổ tại Quyết định số 2370/QĐ-UBND ngày 31/12/2015.
