Tháp đá cổ kính hơn 500 tuổi ở Hà Tĩnh

Am Tháp còn gọi là Tháp Đá Cẩm Duệ là ngôi tháp cổ thuộc địa phận xã Hoa Duệ, tổng Mỹ Duệ cũ, nay là xã Cẩm Duệ, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Tháp Đá được xây dựng từ thế kỷ 16, được đánh giá là một di tích kiến trúc nghệ thuật độc đáo, cầu kỳ, hiếm có còn sót lại trên địa bàn Hà Tĩnh.

Năm 2006, tháp được xếp hạng di tích văn hóa quốc gia. Năm 2009, Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh cho tiến hành tu bổ, phục hồi tháp đá và xây dựng một số hạng mục trong khu di tích.

Am tháp được xây dựng để thờ Lê Am, một vị quan có nhiều công lao phục vụ triều đình. Ông từng được nhà vua phong là “Thần tổ tiền đô thái giám kiêm tam giáo huyền quan, Bản hữu Lê tướng công triên cơ thận đức, anh tranh hiển ứng Đại vương, trước gia tăng đoan túc trung đẳng thần” và phong cho ông là Phúc thần đương cảnh thành hoàng làng Phương Cai.

Ông đã lập nhiều đại công, được vua Lê Lợi ban đặc ân chọn sinh phần (chọn phần đất khi còn sống). Lê Am đã chọn dòi đất cao gần Sông Ngàn Mọ nơi dòng họ Hồ mai danh ẩn tích đổi thành họ Lê đã sinh thành và nuôi dưỡng ông.

Tháp đá Cẩm Duệ có ba tầng, cao hơn 3m, được ghép từ những tấm đá nguyên khối. Bao quanh tháp là hệ thống tường dày khoảng 1m, cao 1,2m, được xây bằng gạch gồ (loại gạch nung riêng dùng xây đền chùa trước đây).

Điểm đặc biệt là toàn bộ ngôi tháp được tạo ghép bằng những phiến đá màu gan gà. Các phiến đá được ghép phẳng, vuông thành sắc cạnh, khi ghép vào nhau kết liền không có vữa lót kết dính.

Cổng tam quan được phục dựng trước tháp đá.

Các vòm cửa và mái cong, vòm chóp, đỉnh tháp cũng được chế tác bằng đá khối.

Tầng thứ hai của tháp lưu lại 5 chữ Hán trên nền hình tròn nổi “Thiên cơ thân đức tạo” (người đức độ, cần mẫn tạo dựng nền tảng).

Tầng thứ ba đặt hai pho tượng đúc bằng đá, bên ngoài có ba chữ Hán đắp nổi “tinh nhật nguyệt”.

Toàn cảnh khuôn viên trong tổng thể di tích. Nhiều hạng mục đã được phục dựng lại nhưng vẫn giữ lại đường nét kiến trúc xưa.

Nơi đây được người dân địa phương trông coi cẩn thận.

Bên trong khuôn viên am tháp có tượng ngựa và voi bằng đá.

"Tháp đá này khoảng hơn 500 năm tuổi, rất linh thiêng vì thế những ngày Rằm hay dịp lễ, Tết người dân đến đây thắp hương rất nhiều. Hiện tại đang được giao cho một người trong dòng họ Lê để chăm sóc, trông coi", bà Nguyễn Thị Bính (65 tuổi, trú thôn Quang Trung, xã Cẩm Duệ) cho biết.