Lễ 'khai bươn' kỳ công của người Tày

0:00 / 0:00
0:00
Thầy Tào có vai trò quan trọng trong lễ cúng đầy tháng cho trẻ của người Tày. Ảnh: Báo Tuyên Quang
Thầy Tào có vai trò quan trọng trong lễ cúng đầy tháng cho trẻ của người Tày. Ảnh: Báo Tuyên Quang
TPO - Lễ đầy tháng, tiếng Tày gọi là lễ “khai bươn” là lễ mừng đứa trẻ tròn 1 tháng tuổi. Đây được coi là dấu mốc quan trọng trong vòng đời của một đứa trẻ người Tày.

Theo phong tục, ngày đầy tháng của con cháu, gia đình nào cũng phải mời thầy Tào (thầy cúng) đến làm lễ và đặt tên cho cháu bé. Thầy Tào là người am hiểu văn hóa, phong tục tập quán địa phương, học rộng, biết nhiều, là người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Khi tiến hành làm lễ, trước cửa nhà thường treo một vật như thanh củi cháy dở để tượng trưng cho bé trai, còn một nhánh cây ráy có nghĩa là bé gái, khách mời đến dựa vào đó có thể nhận biết. Các khách đến dự lễ thường mang theo các lễ vật gồm: gà mái tơ, gạo nếp thơm, cái võng được làm từ cây tre, cái địu thổ cẩm.

Người Tày quan niệm, những người có khả năng ban con cái cho các cặp vợ chồng ở trần gian được gọi là các bà mụ thường hay trú ngụ ở “cửa mụ”. Chính vì vậy, khi thầy Tào vào cửa mụ phải dâng lễ vật của gia đình lên các bà mụ để tạ ơn và xin bà mụ đặt tên cho đứa bé.

Đứa bé sau khi đã đặt tên, có người địu đi ra ngõ “bán dại, mua may” sẽ được công nhận là một thành viên mới của gia đình và dòng họ. Bà ngoại lấy chiếc thổ cẩm và địu cháu bé lên lưng, mang theo một túi bánh “coóc mò” ra ngoài ngõ để “khai eng” (bán cái bé để mua cái lớn). Lúc này, bất kỳ gặp ai bà ngoại cũng bán cho một hoặc hai chiếc bánh “coóc mò”. Người nào nhận bánh sẽ phải rút tiền trả.

Đây là cuộc mua bán giả vờ theo phong tục xa xưa. Sau màn “khai eng”, đứa bé được công nhận là một thành viên chính thức của xóm làng. Sau lễ đầy tháng, đứa bé mới được ra ngoài, hay được về ông bà ngoại chơi. Người mẹ cũng chính thức hết thời gian ở cữ.

Bánh “coóc mò”, hay còn gọi là bánh sừng bò được làm từ gạo nếp là một loại bánh không thể thiếu trong lễ “khai bươn” của người dân tộc Tày. Theo tục lệ của đồng bào nơi đây, mỗi khách mời đến dự lễ đầy đầy tháng khi ra về đều được gia chủ cho 3 cái bánh “coóc mò” để làm quà.

Trước ngày lễ, các chị em phụ nữ đã ngâm gạo nếp và đem gạo nếp đãi cho sạch rồi gói bánh “coóc mò” bằng lá chuối, người ta tước lá to cỡ ba ngón tay cuộn thành hình phễu và đổ gạo vào gói. Bánh “coóc mò” được làm khá công phu, phải gói chặt tay, lạt chẻ thật mỏng. Buộc bánh cũng đòi hỏi phải khéo léo. Nếu buộc lỏng nước vào làm cho bánh bị nhão; nếu buộc chặt quá bánh sẽ khó chín và bị sượng. Khi bánh chín hương vị gạo nếp thơm, ngon và dẻo.

Lễ đầy tháng là phong tục từ lâu đời của dân tộc Tày và vẫn còn duy trì đến ngày nay. Đây không đơn thuần là nghi lễ đầy tháng, đặt tên cho đứa trẻ mà còn mang giá trị nhân văn cao đẹp, thể hiện trách nhiệm của gia đình, anh em dòng tộc và cả cộng đồng trong việc chăm sóc, nuôi dạy trẻ. Thông qua đó tăng thêm tình đoàn kết, gắn bó trong mỗi gia đình, bản làng.

MỚI - NÓNG
Đặc sắc thủ công truyền thống với 'Chuyện Đình trong phố'
Đặc sắc thủ công truyền thống với 'Chuyện Đình trong phố'
TPO - Triển lãm “Chuyện Đình trong phố” được tổ chức tại Đình Hà Vĩ và Đình Tú Thị với hoạt động ý nghĩa, trưng bày tương tác trong không gian để kể những câu chuyện về chính các ngôi Đình, về sự độc đáo của những nghề truyền thống như nghề sơn ta, thêu tay; múa rối nước, trình diễn thời trang áo dài truyền thống ...
Nâng cao nhận thức, thúc đẩy bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới
Nâng cao nhận thức, thúc đẩy bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới
TPO - Sáng 23/11, tại Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thanh thành phố Sóc Trăng, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Sóc Trăng phối hợp với UBND thành phố Sóc Trăng tổ chức Lễ phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới tỉnh Sóc Trăng năm 2023.

Có thể bạn quan tâm

Lễ mừng thọ của người Mnông

Lễ mừng thọ của người Mnông

TPO - Người Mnông ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống. Trong đó “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người Mnông huyện Lắk” là một trong 3 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của tỉnh Đắk Lắk.
Thầy giáo trẻ Cơ Tu 'cõng' chữ về làng

Thầy giáo trẻ Cơ Tu 'cõng' chữ về làng

TPO - "Sau những tháng ngày học tập miệt mài trên giảng đường đại học, tôi trở về quê để đúc kết lại những kiến thức mình đã học cũng như tập quen với môi trường giảng dạy ở quê. Cầm tấm bằng đại học trên tay, tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc vì giờ đây tôi có thể thực hiện ước mơ của mình, có thể bắt đầu hành trình truyền tải kiến thức, cõng chữ về làng". Đó là chia sẻ của thầy giáo trẻ người Cơ Tu Bnướch Zói.