Điện Biên, nơi hội tụ và sinh sống của 19 dân tộc anh em, trong đó có dân tộc Cống. Người Cống là dân tộc đặc biệt ít người sinh sống tập trung chủ yếu ở các xã, bản giáp Biên giới Việt - Lào như bản Púng Bon, bản Huổi Moi của xã Pa Thơm, huyện Điện Biên; bản Nậm Kè của xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé; bản Lả Chà của xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ. Đồng bào Cống ở tỉnh Điện Biên còn bảo lưu được nhiều văn hóa truyền thống mà trong đó Tết hoa là một lễ hội lớn, tiêu biểu của dân tộc.
Trong hai ngày 27-28/11, bà con dân tộc Cống ở bản Púng Bon, xã Pa Thơm, huyện Điện Biên cùng nhau tổ chức Tết Hoa mào gà. Đây là lễ hội lớn trong năm của dân tộc Cống tỉnh Điện Biên nói chung và bà con người Cống xã Pa Thơm nói riêng.
 |
| Lễ hội diễn ra thường niên vào vào ngày 15/10 âm lịch tức khoảng tháng 11, tháng 12 dương lịch hằng năm. |
Với đồng bào dân tộc Cống, hoa mào gà là hoa linh thiêng không thể thiếu trong lễ cúng. Theo quan niệm của đồng bào nơi đây, hoa mào gà loại hoa để xua đuổi tà ma phá hoại mùa màng; là cầu nối tâm linh giữa các thành viên trong gia đình và những người đã khuất. Theo lưu truyền, nếu lễ hội chưa được tổ chức thì chưa ai được phép đi phát nương, đào củ mài và vui chơi, ca hát…
Lễ hội diễn ra thường niên vào ngày 15/10 âm lịch tức khoảng tháng 11, tháng 12 dương lịch hằng năm.
 |
| Người dân trong bản sẽ dâng lễ vật gồm: Gạo, bánh chưng, củ, quả đã trồng được trên nương tại nhà thầy cúng. |
 |
Tết Hoa mào gà gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Lễ cúng diễn ra vào một buổi xế chiều, vì theo quan niệm của đồng bào dân tộc Cống tổ tiên, người đã khuất và các vị thần linh chỉ về nhà, về bản vào buổi xế chiều đến ban đêm.
Những ngày này, người dân trong bản sẽ dâng lễ vật gồm: Gạo, bánh chưng, củ, quả đã trồng được trên nương tại nhà thầy cúng. Sau nghi lễ này, các gia đình trong bản bắt đầu cúng gia tiên để dâng lên tổ tiên, những người đã khuất.
 |
Người dân tộc Cống Điện Biên có đời sống tinh thần phong phú thông qua các phong tục, tập quán, lễ hội như: Tết hoa, lễ cúng bản, lễ cúng tổ tiên, lễ cưới, lễ lên nhà mới, lễ tạ ơn... Trong đó, Tết hoa mào gà là lễ hội độc đáo nhất; bởi đây là nghi lễ trong ngày Tết cổ truyền của người Cống, có nghĩa là kết thúc một năm cũ.
Việc tổ chức Tết hoa là dịp để cầu khấn tổ tiên, các bậc thần linh phù hộ cho con cháu trong gia đình, trong bản được mạnh khỏe, không bao giờ ốm đau. Sang năm mới nhà nhà làm được nhiều ruộng nương hơn, chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển hơn, không có dịch bệnh. Gia đình, bản làng đều được ấm no, hạnh phúc, cái xấu trong bản thì bớt đi, ai cũng làm được những điều tốt đẹp, hướng thiện cho gia đình, bản làng gẫn gùi, đoàn kết hơn nữa.
Buổi tối, khi men rượu đã ngấm, mọi người tập trung ở nhà văn hóa gõ chiêng, hát múa tưng bừng. Cả bản cùng hân hoan trong tiếng chiêng đồng âm vang, cùng nhảy múa, hát ca. Mọi người đến xem hò reo, cổ vũ náo nhiệt, khiến không khí của lễ hội thêm tưng bừng...
Tết Hoa mào gà là dịp để đồng bào Cống nghỉ ngơi, vui chơi, thư giãn sau những ngày lao động miệt mài. Là dịp mọi người cùng hướng về cội nguồn, để con cháu tạ ơn ông bà, cha mẹ, tổ tiên và tạ ơn trời đất, thần linh đã phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, con người khỏe mạnh; cầu xin những điều tốt đẹp cho một năm mới an lành, no đủ.
