Tết So Lộc là một lễ tết gắn với tín ngưỡng nông nghiệp, được tổ chức vào ngày mùng 6/6 âm lịch. Thời điểm này, thời tiết đang vào độ oi bức nhất của mùa hè. Người Tày và Nùng có câu “Bươn slam lồng chả, bươn hả đăm nà” với ý nghĩa tháng ba gieo mạ, tháng năm cấy lúa. Theo lịch sản xuất truyền thống, khi đồng bào canh tác mỗi năm một vụ lúa, thì đây đang là lúc cây lúa phát triển xanh tươi.
 |
Bữa cơm dịp tết So Lộc sẵn sàng thiết khách, bạn bè. Ảnh: Duy Chiến |
 |
 |
Vị quay nguyên con- đặc sản không thể thiếu trên mâm cỗ của người xứ Lạng. Ảnh: Duy Chiến |
 |
Món "Mảy Nhừng" làm bằng gạo, thịt gói lá bắp cải- đặc sản riêng có của người xứ Lạng. Ảnh: Duy Chiến |
 |
Bánh dậm thường được làm để cúng giỗ, ăn tết So Lộc. Ảnh: Duy Chiến |
Vào ngày Tết So Lộc, người Tày - Nùng sẽ dùng thịt vịt, làm bún để cúng tổ tiên, thần Nông và thần Ngưu. Đến thăm bản làng người Tày trong ngày này, mọi người sẽ nghe thấy rộn ràng tiếng giã bột làm bún từ các nhà vọng ra.
Các gia đình thức dậy sớm, quét dọn, chỉnh trang nhà cửa, bàn thờ rồi thịt vịt, làm bún quây quần cùng nhau ăn. Trong quan niệm của người Tày, để làm ăn thuận lợi, cây cối tốt tươi, vụ mùa bội thu thì trong mâm lễ cúng tổ tiên trong ngày này, ngoài bún, thịt vịt, thịt gà thì phải có đặc sản vùng miền như “xì tải” (bánh dậm) và “pẻng tể” (bánh tẻ)…
 |
Các hộ gia đình người Tày- Nùng Lạng Sơn làm bún ăn dịp tết. Ảnh: Duy Chiến |
Sau khi cúng tổ tiên, cả nhà sẽ sửa soạn lễ vật để gia chủ mang ra cúng thần ruộng. Lễ vật cúng thần ruộng bao gồm một vài cây tiền cắt bằng giấy màu, nhuộm vào cây tiền vài giọt máu gà… những lễ vật này sẽ được cắm ở thửa ruộng gần nhà và dòng nước chảy vào ruộng. Đồng bào tin rằng, việc tế cây tiền có ý nghĩa là dâng cúng tiền (vật chất) cho thần ruộng, với mong muốn thần ruộng sẽ phù hộ cho một mùa màng bội thu.
 |
Dịp ăn tết So Lộc, các món ăn truyền thống của xứ Lạng được giới thiệu. Ảnh: Duy Chiến |
 |
Một số gia đình còn làm bánh ngọt đãi khách dịp tết So Lộc. Ảnh: Duy Chiến |
Ngoài ra, người Tày, Nùng quan niệm tiết gà có thể xua đuổi được ma quỷ, vậy nên đồng bào nhuộm tiết gà vào cây tiền để xua đuổi ma quỷ khỏi phá hoại mùa màng. Trong ngày tết So Lộc, ngoài cúng thần ruộng người Tày và Nùng còn cúng vía trâu. Lễ vật trong lễ cúng không thể thiếu đoạn cành núc nác với 2 mấu ở 2 đầu, giống như xương cẳng trâu. Cúng đoạn cây núc nác này sẽ giúp cho xương trâu bò chắc khỏe.
 |
Dịp tết So Lộc, người dân xứ Lạng có dịp tề tựu cúng giỗ tổ tiên, thần nông, thần núi. Ảnh: Duy Chiến |
Sau khi cúng thần ruộng, vía trâu xong cả nhà sẽ ngồi lại cùng nhau ăn một bữa cơm sum họp, chia sẻ những kinh nghiệm quý báu trong sản xuất, đời sống.
Bữa cơm này đã không còn đơn thuần là bữa ăn bình thường, mà trở thành bữa ăn cộng cảm, góp phần gắn kết các thành viên trong gia đình lại gần nhau hơn.
