Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế

Tháp Chăm Phú Diên từng chìm dưới lòng đất một cách bí ẩn.
Tháp Chăm Phú Diên từng chìm dưới lòng đất một cách bí ẩn.
TPO - Tháp Chăm Phú Diên (huyện Phú Vang, tỉnh TT-Huế) là công trình kiến trúc Chăm pa cổ đại được phát hiện mới nhất cho tới nay ở nước ta. Trước khi xuất lộ và được khai quật, công trình chìm dưới lòng đất hàng nghìn năm một cách bí ẩn.
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 1
Vào tháng 4/2001, trong lúc đào đất khai thác quặng ti tan tại vùng đồi cát thôn Mỹ Khánh (xã Phú Diên, huyện Phú Vang, tỉnh TT-Huế), các công nhân thuộc công ty Khoáng sản TT-Huế bất ngờ phát hiện một công trình bằng gạch cổ xưa mang kiến trúc khác lạ nằm sâu dưới lòng đồi cát ven biển.
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 2

Tháng 9/2001, chính quyền, cơ quan quản lý văn hóa cho tiến hành khai quật công trình cổ.

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 3
Qua khai quật, một công trình kiến trúc Chăm pa cổ xưa đã xuất lộ. Theo các nhà nghiên cứu, khảo cổ học, ngôi tháp cổ ở Phú Diên thuộc dạng tháp lùn trong nghệ thuật kiến trúc tháp Chăm.
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 4

Còn Bảo tàng Lịch sử TT-Huế cho hay, tháp Chăm Phú Diên là một trong những kiến trúc tháp có niên đại sớm nhất trong lịch sử kiến trúc tháp Chăm, được xây dựng vào thế kỷ VIII, thuộc nhóm tháp khởi đầu của kiến trúc tôn giáo khi chuyển sang xây dựng bằng chất liệu bền vững.

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 5
Đáng chú ý, tháp Chăm Phú Diên nằm thấp hơn mực nước biển 3 - 4 mét, sâu dưới lòng cồn cát từ 5 - 7 mét và chỉ cách mép nước biển 120 mét.
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 6

So với các tháp Chăm còn tồn tại ở Việt Nam, vị trí tọa lạc của tháp Phú Diên nằm cạnh bờ biển, sâu dưới lòng đất là một điều đặc biệt. Trong khi, phần lớn các tháp Chăm khác tại Việt Nam đều nằm trên các đỉnh đồi và cách xa bờ biển.

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 7

Lối dẫn từ đồi cát đi xuống ngọn tháp nằm lõm phía dưới

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 8
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 9
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 10
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 11

Tháp có bốn cửa, gồm một cửa chính và ba cửa còn lại là cửa giả. Trong lòng tháp có một Yoni (sinh thực khí nữ) bằng đá hình vuông, ở giữa còn một cái gờ hình tròn là chân đế cho một Linga (sinh thực khí nam).

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 12
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 13
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 14

Cấu trúc còn lại của tháp Phú Diên gồm phần móng tháp, đế tháp, chân tháp, thân tháp, diềm mái và lòng tháp. Mặt bằng lớp dưới cùng của tháp dài 8,22 mét, rộng 7,12 mét. Phần trang trí ở chân tháp có hình người, những viên gạch nung xen kẽ ngang dọc.

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 15
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 16
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 17

Dù trải qua hàng thế kỷ, đến nay ngôi tháp vẫn giữ được màu gạch đỏ hồng đẹp mắt. Các mẫu gạch đều xốp, có kích thước không đều. Theo nghiên cứu khoa học, gạch xây tháp làm bằng đất sét, chỉ nung ở nhiệt độ thấp dưới 800 - 900 độ C. Khi dựng tháp, người xưa đã ghép bằng kỹ thuật mài chập với nhớt cây ô dước và nước tạo sự kết dính. Tháp là công trình kiến trúc văn hóa Chămpa còn nguyên vẹn nhất kể từ khu vực bắc Hải Vân trở ra.

Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 18
Ngày nay, trong phạm vi di tích, cơ quan chức năng đã tiến hành các biện pháp bảo vệ tháp cổ như xây dựng nhà che mưa nắng, khoanh vùng, dựng nhiều cột gỗ chống nghiêng đổ, xây đê bao, trồng cây xanh ngăn cát bay vùi lấp và chặn nước xói mòn.
Bí ẩn cổ tháp Chăm chìm dưới lòng đất TT-Huế ảnh 19

Tháng 12/2001, tháp Chăm Phú Diên được công nhận là Di tích văn hóa lịch sử quốc gia. Từ đó, di tích trở thành điểm tham quan của du khách, người dân và cũng là địa chỉ nghiên cứu của giới khoa học.

MỚI - NÓNG
Đặc sắc thủ công truyền thống với 'Chuyện Đình trong phố'
Đặc sắc thủ công truyền thống với 'Chuyện Đình trong phố'
TPO - Triển lãm “Chuyện Đình trong phố” được tổ chức tại Đình Hà Vĩ và Đình Tú Thị với hoạt động ý nghĩa, trưng bày tương tác trong không gian để kể những câu chuyện về chính các ngôi Đình, về sự độc đáo của những nghề truyền thống như nghề sơn ta, thêu tay; múa rối nước, trình diễn thời trang áo dài truyền thống ...
Nâng cao nhận thức, thúc đẩy bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới
Nâng cao nhận thức, thúc đẩy bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới
TPO - Sáng 23/11, tại Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thanh thành phố Sóc Trăng, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Sóc Trăng phối hợp với UBND thành phố Sóc Trăng tổ chức Lễ phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới tỉnh Sóc Trăng năm 2023.

Có thể bạn quan tâm

Lễ mừng thọ của người Mnông

Lễ mừng thọ của người Mnông

TPO - Người Mnông ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống. Trong đó “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người Mnông huyện Lắk” là một trong 3 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của tỉnh Đắk Lắk.
Thầy giáo trẻ Cơ Tu 'cõng' chữ về làng

Thầy giáo trẻ Cơ Tu 'cõng' chữ về làng

TPO - "Sau những tháng ngày học tập miệt mài trên giảng đường đại học, tôi trở về quê để đúc kết lại những kiến thức mình đã học cũng như tập quen với môi trường giảng dạy ở quê. Cầm tấm bằng đại học trên tay, tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc vì giờ đây tôi có thể thực hiện ước mơ của mình, có thể bắt đầu hành trình truyền tải kiến thức, cõng chữ về làng". Đó là chia sẻ của thầy giáo trẻ người Cơ Tu Bnướch Zói.