Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi

Mùa lên nương tuốt “ngọc trời” ở vùng cao Quảng Ngãi. Ảnh: Nguyễn Ngọc
Mùa lên nương tuốt “ngọc trời” ở vùng cao Quảng Ngãi. Ảnh: Nguyễn Ngọc
TPO - Thời điểm này cũng là lúc bà con đồng bào ở các huyện miền núi Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng… (Quảng Ngãi) đang bước vào vụ thu hoạch lúa rẫy. Những hạt lúa rẫy được gửi vào lòng đất, hút sương sa của trời, đơm bông kết thành những viên “ngọc trời” vàng óng, tỏa hương ngào ngạt khắp các triền núi.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 1
Những ngày đầu đông, chúng tôi ngược huyện miền núi Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ghé thăm bà con người đồng bào Cor ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà. Hai bên đường, giữa màu xanh trùng điệp của dãy Trường Sơn hùng vĩ là một màu vàng óng ả từ những đám rẫy lúa chín vàng rực. Trong cái nắng dịu nhẹ, bà con người Cor cùng nhau lên rẫy thu hoạch lúa, tiếng cười nói rộn ràng vang khắp cả một triền đồi.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 2

Không như lúa nước ở đồng bằng, lúa rẫy sinh trưởng và phát triển theo lẽ tự nhiên của đất trời, mà không hề sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Vì vậy, sản lượng tuy không cao nhưng chất lượng gạo rất ngon. Khi nấu chín, hạt gạo sẽ nở to, dẻo, có vị ngọt, bùi, mùi thơm ngát rất đặc trưng của sản vật núi rừng. Vậy nên, lúa rẫy được xem là đặc sản của đồng bào thiểu số ở các huyện miền núi Quảng Ngãi.

Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 3
Cũng như người Hrê, lâu nay người Cor vẫn giữ nghề trồng lúa rẫy truyền thống trên những triền đồi, núi dốc. Hằng năm cứ đến khoảng tháng 3 dương lịch, người dân bắt đầu đốt rẫy và đến tháng 4-5 bắt đầu gieo hạt. Đàn ông đi trước chọc lỗ, đàn bà đi sau bỏ hạt rồi lấp lại. Đến tầm tháng 10-11 thì thu hoạch. Năng suất lúa rẫy đạt từ 1,2-1,5 tạ/sào (diện tích 500m2/sào), năng suất bằng khoảng 1/4 so với lúa nước trồng ở đồng bằng.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 4

Khi thu hoạch lúa rẫy, người dân sẽ dùng tay chọn tuốt những bông lúa chín bỏ vào chiếc gùi đeo bên hông, giữ lại những bông lúa còn xanh. Họ sẽ không dùng dao hay liềm để cắt như ở đồng bằng, vì họ quan niệm rằng sẽ làm "đau" những bông lúa.

Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 5
Theo một số già làng ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà, huyện Trà Bồng, trước khi gieo hạt lúa rẫy, đồng bào sẽ làm một lễ cúng để cầu xin thần linh ban cho mùa màng tốt tươi, con chim, con chuột không phá hoại cây lúa của dân làng.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 6
Đến thời gian lúa chín chuyển màu vàng óng trên khắp các triền đồi, báo hiệu mùa “ngọc trời” đã đến. Bà con tuốt vài nắm về giã gạo nấu cơm, chọn ngày “tốt” làm lễ cúng mừng lúa mới mời hàng xóm làng giềng đến chung vui bữa cơm đầu mùa rồi mới tuốt lúa đại trà. Lễ cúng mừng lúa mới cũng là để cảm ơn thần lúa đã mang tới cho những người con đồng bào mùa màng tốt tươi, có bát cơm no đầy.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 7

Sau khi thu hoạch họ sẽ không quên chọn ra những hạt lúa khỏe mạnh nhất cất giữ làm giống cho mùa sau.

Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 8
“Giữ cây lúa rẫy cũng là giữ linh hồn của người Cor, những ai là con cháu người Cor phải có trách nhiệm gìn giữ loại cây trồng truyền thống này. Vì vậy mà từ rất lâu đời cộng đồng người Cor luôn luôn giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống gắn với cây lúa rẫy này”, một già làng cho biết.
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 9

Lúa rẫy khi trổ hoa có mùi thơm rất đặc biệt và khi chín hạt lúa có hình to tròn. Ảnh: Nguyễn Ngọc

Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 10
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 11
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 12
Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 13

Những chiếc gùi sau khi đầy được bà con đưa lên cho vào bao và mang về nhà phơi khô. Ảnh: Nguyễn Ngọc

Lên rẫy tuốt 'ngọc trời' nơi vùng cao Quảng Ngãi ảnh 14

Một góc của thôn Trà Huynh, xã Sơn Trà, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi). Ảnh: Nguyễn Ngọc

MỚI - NÓNG
Màn rước nữ tướng 12 tuổi ở khai Hội Gióng
Màn rước nữ tướng 12 tuổi ở khai Hội Gióng
TPO - Màn rước kiệu nữ tướng trẻ của thôn Yên Tàng (xã Bắc Phú) thu hút sự quan tâm của người dân, du khách thập phương trong lễ khai Hội Gióng đền Sóc diễn ra sáng 27/1 (mùng 6 Tết Nguyên đán) tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt đền Sóc (huyện Sóc Sơn, TP. Hà Nội).

Có thể bạn quan tâm

Bộ trưởng Hầu A Lềnh: 'Đồng bào dân tộc thiểu số còn rất khó khăn, cần chính sách riêng'

Bộ trưởng Hầu A Lềnh: 'Đồng bào dân tộc thiểu số còn rất khó khăn, cần chính sách riêng'

TPO - "Hiện nay chúng ta đang phân định vùng theo trình độ phát triển, chủ yếu dựa vào tỉ lệ hộ nghèo, tỉ lệ hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới… nhưng thực tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn rất khó khăn, cần phải có chính sách riêng", Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết.
Chủ tịch nước chúc mừng Giáng sinh Tổng Giáo phận Hà Nội

Chủ tịch nước chúc mừng Giáng sinh Tổng Giáo phận Hà Nội

Trong không khí vui mừng chuẩn bị đón Lễ Thiên Chúa Giáng sinh 2022 và năm mới 2023, sáng 17/12, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã đến thăm, tặng quà, chúc mừng Tổng Giáo phận Hà Nội và Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam. Cùng đi có lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương và TP. Hà Nội.