Mùa lên nương tuốt “ngọc trời” ở vùng cao Quảng Ngãi. Ảnh: Nguyễn Ngọc
TPO - Thời điểm này cũng là lúc bà con đồng bào ở các huyện miền núi Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng… (Quảng Ngãi) đang bước vào vụ thu hoạch lúa rẫy. Những hạt lúa rẫy được gửi vào lòng đất, hút sương sa của trời, đơm bông kết thành những viên “ngọc trời” vàng óng, tỏa hương ngào ngạt khắp các triền núi.
Những ngày đầu đông, chúng tôi ngược huyện miền núi Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ghé thăm bà con người đồng bào Cor ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà. Hai bên đường, giữa màu xanh trùng điệp của dãy Trường Sơn hùng vĩ là một màu vàng óng ả từ những đám rẫy lúa chín vàng rực. Trong cái nắng dịu nhẹ, bà con người Cor cùng nhau lên rẫy thu hoạch lúa, tiếng cười nói rộn ràng vang khắp cả một triền đồi.
Không như lúa nước ở đồng bằng, lúa rẫy sinh trưởng và phát triển theo lẽ tự nhiên của đất trời, mà không hề sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Vì vậy, sản lượng tuy không cao nhưng chất lượng gạo rất ngon. Khi nấu chín, hạt gạo sẽ nở to, dẻo, có vị ngọt, bùi, mùi thơm ngát rất đặc trưng của sản vật núi rừng. Vậy nên, lúa rẫy được xem là đặc sản của đồng bào thiểu số ở các huyện miền núi Quảng Ngãi.
Cũng như người Hrê, lâu nay người Cor vẫn giữ nghề trồng lúa rẫy truyền thống trên những triền đồi, núi dốc. Hằng năm cứ đến khoảng tháng 3 dương lịch, người dân bắt đầu đốt rẫy và đến tháng 4-5 bắt đầu gieo hạt. Đàn ông đi trước chọc lỗ, đàn bà đi sau bỏ hạt rồi lấp lại. Đến tầm tháng 10-11 thì thu hoạch. Năng suất lúa rẫy đạt từ 1,2-1,5 tạ/sào (diện tích 500m2/sào), năng suất bằng khoảng 1/4 so với lúa nước trồng ở đồng bằng.
Khi thu hoạch lúa rẫy, người dân sẽ dùng tay chọn tuốt những bông lúa chín bỏ vào chiếc gùi đeo bên hông, giữ lại những bông lúa còn xanh. Họ sẽ không dùng dao hay liềm để cắt như ở đồng bằng, vì họ quan niệm rằng sẽ làm "đau" những bông lúa.
Theo một số già làng ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà, huyện Trà Bồng, trước khi gieo hạt lúa rẫy, đồng bào sẽ làm một lễ cúng để cầu xin thần linh ban cho mùa màng tốt tươi, con chim, con chuột không phá hoại cây lúa của dân làng.
Đến thời gian lúa chín chuyển màu vàng óng trên khắp các triền đồi, báo hiệu mùa “ngọc trời” đã đến. Bà con tuốt vài nắm về giã gạo nấu cơm, chọn ngày “tốt” làm lễ cúng mừng lúa mới mời hàng xóm làng giềng đến chung vui bữa cơm đầu mùa rồi mới tuốt lúa đại trà. Lễ cúng mừng lúa mới cũng là để cảm ơn thần lúa đã mang tới cho những người con đồng bào mùa màng tốt tươi, có bát cơm no đầy.
Sau khi thu hoạch họ sẽ không quên chọn ra những hạt lúa khỏe mạnh nhất cất giữ làm giống cho mùa sau.
“Giữ cây lúa rẫy cũng là giữ linh hồn của người Cor, những ai là con cháu người Cor phải có trách nhiệm gìn giữ loại cây trồng truyền thống này. Vì vậy mà từ rất lâu đời cộng đồng người Cor luôn luôn giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống gắn với cây lúa rẫy này”, một già làng cho biết.
Lúa rẫy khi trổ hoa có mùi thơm rất đặc biệt và khi chín hạt lúa có hình to tròn. Ảnh: Nguyễn Ngọc
Những chiếc gùi sau khi đầy được bà con đưa lên cho vào bao và mang về nhà phơi khô. Ảnh: Nguyễn Ngọc
Một góc của thôn Trà Huynh, xã Sơn Trà, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi). Ảnh: Nguyễn Ngọc
TPO - Du lịch xanh gắn với du lịch cộng đồng được nhận định là sản phẩm cần hướng tới, nhằm hỗ trợ ngành du lịch của thủ phủ cà phê phục hồi, phát triển bền vững hơn trong bối cảnh mới.
TPO - Chương trình ý nghĩa này vừa diễn ra tại huyện miền núi Bắc Sơn do Tỉnh Đoàn - Hội LHTN Việt Nam tỉnh Lạng Sơn tổ chức, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên địa phương tham gia.
TPO - Ngày 8/6, Ban Dân tộc tỉnh Đồng Nai đã tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác dân tộc cho người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn tỉnh năm 2022.
TPO - Đoàn công tác của báo Tiền Phong và đại diện Cty CP VPMilk tặng quà cho các học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại hai xã vùng trũng của huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái.
TPO - Nội dung giám sát sẽ tập trung đánh giá kết quả đạt được, hạn chế, khó khăn trong triển khai thực hiện nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
TPO - Tại hội thảo khoa học về phát triển văn hóa, con người Huế, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, đã lưu ý nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của giá trị văn hóa, sức mạnh con người trong phát triển TT-Huế trên cơ sở quán triệt tinh thần Nghị quyết 54-NQ/TW của Bộ Chính trị.
TPO - Ủy ban Dân tộc đã ban hành Thông tư 01/2022/TT-UBDT quy định quy trình giám sát, đánh giá thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030; giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.
TPO - Ngày 10/6, tại Bắc Kạn đã diễn ra Hội thảo "Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách và phát huy vai trò của Người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) khu vực Đông Bắc". Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Hoàng Thị Hạnh chủ trì Hội thảo.
TPO - Tỉnh ủy TT-Huế đã tổ chức hội nghị gặp mặt trưởng họ, trưởng tộc, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn trong xây dựng nông thôn mới (NTM) và đô thị thông minh (ĐTTM). 180 trưởng họ, trưởng tộc, già làng, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đã về tham dự.
TPO - Thực hiện Chương trình công tác năm 2022 của Ủy ban Dân tộc, ngày 16/6, tại tỉnh Bình Định, Vụ Địa phương II phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh tổ chức Hội nghị tập huấn “Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường ở vùng DTTS và miền núi năm 2022”.
TPO - Tại huyện Vĩnh Thạnh, Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Bình Định phối hợp cùng UBND huyện Vĩnh Thạnh tổ chức Ngày hội Văn hóa - Thể thao (VH-TT) các DTTS miền núi tỉnh Bình Định lần thứ XVI - năm 2022. Ngày hội diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 16 - 18/6.
TPO - Ngày 14/6, tại thành phố Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình), Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc do Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh làm Trưởng đoàn đã có buổi gặp mặt, nói chuyện và trao tặng quà cho các đại biểu tiêu biểu và người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhân kỷ niệm 65 năm Ngày Bác Hồ về thăm Quảng Bình.
