Mùa lên nương tuốt “ngọc trời” ở vùng cao Quảng Ngãi. Ảnh: Nguyễn Ngọc
TPO - Thời điểm này cũng là lúc bà con đồng bào ở các huyện miền núi Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng… (Quảng Ngãi) đang bước vào vụ thu hoạch lúa rẫy. Những hạt lúa rẫy được gửi vào lòng đất, hút sương sa của trời, đơm bông kết thành những viên “ngọc trời” vàng óng, tỏa hương ngào ngạt khắp các triền núi.
Những ngày đầu đông, chúng tôi ngược huyện miền núi Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ghé thăm bà con người đồng bào Cor ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà. Hai bên đường, giữa màu xanh trùng điệp của dãy Trường Sơn hùng vĩ là một màu vàng óng ả từ những đám rẫy lúa chín vàng rực. Trong cái nắng dịu nhẹ, bà con người Cor cùng nhau lên rẫy thu hoạch lúa, tiếng cười nói rộn ràng vang khắp cả một triền đồi.
Không như lúa nước ở đồng bằng, lúa rẫy sinh trưởng và phát triển theo lẽ tự nhiên của đất trời, mà không hề sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Vì vậy, sản lượng tuy không cao nhưng chất lượng gạo rất ngon. Khi nấu chín, hạt gạo sẽ nở to, dẻo, có vị ngọt, bùi, mùi thơm ngát rất đặc trưng của sản vật núi rừng. Vậy nên, lúa rẫy được xem là đặc sản của đồng bào thiểu số ở các huyện miền núi Quảng Ngãi.
Cũng như người Hrê, lâu nay người Cor vẫn giữ nghề trồng lúa rẫy truyền thống trên những triền đồi, núi dốc. Hằng năm cứ đến khoảng tháng 3 dương lịch, người dân bắt đầu đốt rẫy và đến tháng 4-5 bắt đầu gieo hạt. Đàn ông đi trước chọc lỗ, đàn bà đi sau bỏ hạt rồi lấp lại. Đến tầm tháng 10-11 thì thu hoạch. Năng suất lúa rẫy đạt từ 1,2-1,5 tạ/sào (diện tích 500m2/sào), năng suất bằng khoảng 1/4 so với lúa nước trồng ở đồng bằng.
Khi thu hoạch lúa rẫy, người dân sẽ dùng tay chọn tuốt những bông lúa chín bỏ vào chiếc gùi đeo bên hông, giữ lại những bông lúa còn xanh. Họ sẽ không dùng dao hay liềm để cắt như ở đồng bằng, vì họ quan niệm rằng sẽ làm "đau" những bông lúa.
Theo một số già làng ở thôn Trà Huynh, xã Hương Trà, huyện Trà Bồng, trước khi gieo hạt lúa rẫy, đồng bào sẽ làm một lễ cúng để cầu xin thần linh ban cho mùa màng tốt tươi, con chim, con chuột không phá hoại cây lúa của dân làng.
Đến thời gian lúa chín chuyển màu vàng óng trên khắp các triền đồi, báo hiệu mùa “ngọc trời” đã đến. Bà con tuốt vài nắm về giã gạo nấu cơm, chọn ngày “tốt” làm lễ cúng mừng lúa mới mời hàng xóm làng giềng đến chung vui bữa cơm đầu mùa rồi mới tuốt lúa đại trà. Lễ cúng mừng lúa mới cũng là để cảm ơn thần lúa đã mang tới cho những người con đồng bào mùa màng tốt tươi, có bát cơm no đầy.
Sau khi thu hoạch họ sẽ không quên chọn ra những hạt lúa khỏe mạnh nhất cất giữ làm giống cho mùa sau.
“Giữ cây lúa rẫy cũng là giữ linh hồn của người Cor, những ai là con cháu người Cor phải có trách nhiệm gìn giữ loại cây trồng truyền thống này. Vì vậy mà từ rất lâu đời cộng đồng người Cor luôn luôn giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống gắn với cây lúa rẫy này”, một già làng cho biết.
Lúa rẫy khi trổ hoa có mùi thơm rất đặc biệt và khi chín hạt lúa có hình to tròn. Ảnh: Nguyễn Ngọc
Những chiếc gùi sau khi đầy được bà con đưa lên cho vào bao và mang về nhà phơi khô. Ảnh: Nguyễn Ngọc
Một góc của thôn Trà Huynh, xã Sơn Trà, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi). Ảnh: Nguyễn Ngọc
TPO - Cách trung tâm Hà Nội khoảng 25km, chùa Trăm Gian là ngôi chùa cổ thuộc địa phận thôn Tiên Lữ, xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Sở dĩ gọi là chùa Trăm Gian, vì theo cách tính cứ 4 góc cột là một "gian", chùa có tất cả 104 gian.
TPO - Cổng tam quan ở chùa Thanh Lương được hoàn thành vào năm 2019, với 16 cột trụ, chủ yếu bằng gỗ lim, sến, được đánh giá là cổng chùa độc đáo, đẹp nhất ở Hà Tĩnh.
TPO - Nhiều vùng quê ở Nghệ An vẫn gìn giữ được những ngôi nhà hàng trăm năm tuổi. Những ngôi nhà cổ nép mình sau lũy tre là chốn đi về của biết bao thế hệ.
TPO - Ngày 23/11, tỉnh TT-Huế long trọng tổ chức lễ công bố quyết định và đón nhận bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Hệ thống di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Huế.
TPO - Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Phước vừa tổ chức công bố Quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống “Kỹ thuật chế biến rượu cần của người S’Tiêng Bình Phước”.
TPO - Lễ khai mạc Tuần "Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam năm 2021” được tổ chức trang trọng tại Làng Văn hoá Du lịch các dân tộc Việt Nam, tối 18/11.
TPO - Lễ hội Dinh Thầy Thím ở tỉnh Bình Thuận từ lâu được xem là Lễ hội truyền thống đặc sắc, tiêu biểu không chỉ của cộng đồng người dân địa phương mà còn là di sản văn hóa chung của nhiều tỉnh, thành lân cận ở khu vực phía Nam.
TPO - Ngày 18/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh là Trưởng ban.
TPO - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có công văn gửi UBND thành phố Hà Nội về dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Huyền Kỳ, phường Phú Lãm, quận Hà Đông.
TPO - Xuất hiện “ổ dịch” với nhiều ca cộng đồng, nhiều bạn trẻ ở huyện miền núi Nghệ An đã làm đơn tình nguyện, sẵn sàng, xung kích sức trẻ tham gia vào công tác phòng, chống dịch.
TPO - Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh COVID-19 tỉnh Bình Dương sẽ tổ chức Lễ tưởng niệm đồng bào tử vong và cán bộ, chiến sĩ hy sinh trong đại dịch COVID-19 vào 20h ngày 19/11.
TPO - Bộ dụng cụ dệt gỗ Phú Chánh với 23 hiện vật gồm trục dệt, dao dệt, lược chải sợi và các thanh có nấc là loại khung dệt là hiện vật đặc biệt quý hiếm, được Thủ tướng quyết định công nhận bảo vật quốc gia.
