Có dịp tham dự lễ hội của người Xê Đăng, đặc biệt là lễ mừng lúa mới đầu năm, du khách không khỏi tò mò khi nhìn thấy những chú chuột được nướng vàng ươm đặt trong mâm tế lễ các vị thần.
Lễ cúng lúa mới của người Xê Đăng được tổ chức thường niên vào ngày đầu năm. Các lễ vật để cúng trong lễ mừng lúa mới gồm: cơm lam, thịt heo, thịt chuột, thịt nướng ống tre, măng rừng, cà đắng…và những ché rượu cần được ủ từ hạt lúa chọn lọc của mùa vừa qua. Khâu trang trí bày biện của buổi lễ rất được mọi người chú trọng. Thông thường, giữa sân nhà văn hóa được mọi người dựng một cây nêu, xung quanh bày biện lễ vật tế là đầu heo và thịt chuột nướng. Dưới gốc cây nêu là các ché rượu cần.
Ông A Nít (buôn H’ring, xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, mỗi năm đến lễ mừng lúa mới, hầu hết du khách đến đây ai cũng thắc mắc về món thịt chuột dâng cúng Giàng (thần linh). Với người Xê Đăng, mâm cúng đầu năm không thể thiếu thịt chuột đồng. Theo quan niệm, chuột là kẻ thù của lúa, chúng thường xuyên phá hoại mùa màng nên phải bị bắt và giết thịt tế lên Giàng để nhờ Giàng bảo vệ.
Thịt chuột đồng cũng là một món ăn truyền thống trong bữa ăn của bà con đồng bào. Chị Nguyễn Thị Trang (du khách thành phố Buôn Ma Thuột) chia sẻ, lần đầu thử món thịt chuột đồng nướng của đồng bào Xê Đăng thấy hơi sợ, nhưng nếu ăn kèm với một ít xoài rừng chua, chấm muối tiêu ớt cay xè lại thích mê. “Nếu muốn tìm hiểu ẩm thực của người Xê Đăng phải tham dự các lễ hội. Bởi đây là dịp họ dồn hết tâm huyết, thể hiện sự khéo léo của mình để chế biến những món ăn truyền thống với hương vị độc đáo và vị ngon đậm đà”, chị Trang bật mí.
 |
Lễ mừng lúa mới của người Xê Đăng tổ chức thường niên |
Cuộc sống hằng ngày của người Xê Đăng gắn liền với nương rẫy. Khi những nương lúa chín vàng cũng chính là thời điểm bà con săn chuột đồng. Họ vây ruộng lúa lại, cắt hết lúa chín mang về, chuột sẽ không có chỗ để trú, chạy tán loạn và mắc lại trên những tấm lưới vây quanh. Hoặc họ có thể đặt bẫy ở trước hang chuột trên bờ ruộng.
“Sau khi bắt được chuột, người dân cuộn đống rơm khô rồi thui tại chỗ. Đây là bí quyết giữ được thịt chuột thơm ngon nhất. Những chú chuột đồng do ăn lúa nên béo núc, thịt săn chắc”, ông A Nít nói.
Theo ông A Nít, ngoài món nướng còn có cách chế biến khác là chặt thịt chuột ra từng miếng, tẩm ướp gia vị, thêm ít rau dớn rừng, cho tất cả vào ống le, thêm chút nước đem nướng trên bếp rơm, chỉ một lát là có món ăn thơm ngon đậm đà. Nhiều gia đình Xê Đăng còn làm thịt chuột đồng gác bếp. Sau 2 tuần là có món ngon đưa ra đãi khách.
