UBND xã Diễn Thái (huyện Diễn Châu, Nghệ An) phối hợp với dòng họ Nguyễn Xuân tổ chức chương trình Kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Lương Giang Tướng công - Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn.
Danh nhân văn hóa, lịch sử
Tại chương trình, đại diện dòng họ đã nhắc lại thân thế và sự nghiệp của cụ Nguyễn Xuân Ôn. Ông còn được gọi là Cụ Nghè, hiệu Hiến Đình, bút danh Ngọc Đường, sinh ngày 10/5/1825 tại xã Diễn Thái, xưa kia gọi là thôn Quần Phương thuộc xã Lương Điền, tổng Thái Xá, huyện Đông Thành nay là địa bàn xóm 9 & 10 xã Diễn Thái (huyện Diễn Châu).
 |
| Chương trình có sự tham gia đông đảo của lãnh đạo các Sở, ngành địa phương, các tổ chức và người dân. |
Cụ Nguyễn Xuân Ôn là con nhà nông nghèo khó nhưng thông minh, từ nhỏ đã có chí quyết khổ học thành tài để giúp nước giúp dân. Năm 22 tuổi (năm 1847), ông đậu Tú tài tại trường thi Hương Nghệ An. Hai mươi năm sau cũng tại trường thi này, ông đậu Cử nhân, tiếp đó đến năm 1871 đậu Tiến sĩ, đồng khoa với Tam nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến.
Từ năm 1871 đến 1883, ông làm quan ở các tỉnh miền Trung từ Quảng Bình trở vào, sau về làm các chức quan giúp việc ở bộ lại, bộ hình tại Kinh đô Huế dưới triều vua Tự Đức.
   |
| Các tiết mục văn nghệ được dàn dựng công phu kể về cuộc khởi nghĩa do Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn làm thủ lĩnh cuối thế kỷ 19. |
Tháng 9/1858, khi thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước ta, triều đình nhà Nguyễn đầu hàng giặc. Sau nhiều lần dâng sớ đề nghị nhà vua tổ chức kháng chiến mà không được chấp thuận, ông bị Triều đình cách chức cho về quê.
Năm 1885-1887, Vua Hàm Nghi ban chiếu kêu gọi Cần vương cứu quốc, cụ tổ chức lễ tế cờ xuất quân và tiến hành cuộc khởi nghĩa. Cụ được vua phong cho chức An Tĩnh hiệp đốc quân vụ đại thần. Các cộng sự của cụ trong bộ chỉ huy có Phó Bảng Lê Doãn Nhã ở Sơn Thành, Yên Thành, cử nhân Nguyễn Nguyên Thành ở Đô Lương.
 |
| Ông Võ Văn Dũng - Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận tỉnh Nghệ An - thắp hương tưởng nhớ công lao của cụ Nguyễn Xuân Ôn và các bậc tiền nhân trong phong trào khởi nghĩa Cần Vương. |
Năm 1887-1889, cụ bị thương và bị bắt. Giặc Pháp không dám giết cụ mà đưa về giam lỏng ở Huế. Năm 1889, cụ qua đời chúng mới cho đem thi hài về quê an táng.
Cụ Nguyễn Xuân Ôn là một trong những danh nhân văn hóa, lịch sử tầm cỡ quốc gia. Trong thời đại phong kiến và thực dân, cụ đã được lưu danh trong bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc tử giám tại Kinh đô.
 |
| Chân dung Lương Giang Tướng công - Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn. |
Trong thời đại cách mạng xã hội chủ nghĩa, lịch sử chống ngoại xâm của nước ta ghi nhận “Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn là một trong những thủ lĩnh xuất sắc của phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp xâm lược cuối thể kỷ 19 ở Bắc Trung bộ”.
Năm 1992, mộ và nhà thờ Nguyễn Xuân Ôn được vinh dự xếp hạng Di tích văn hóa Lịch sử cấp quốc gia, và là nơi lưu giữ hài cốt, nơi tưởng niệm vị thủ lĩnh có nhiều đóng góp cho phong trào chống Pháp vào cuối thế kỷ 19.
Dịp giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ
Phát biểu tại lễ kỷ niệm, ông Bùi Công Vinh - Phó giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Nghệ An - đánh giá cụ Nguyễn Xuân Ôn là nhà khoa bảng uyên bác, vị quan thanh liêm và đặc biệt là nhà yêu nước, trí thức lớn trong phong trào Cần Vương chống Pháp.
"Với tinh thần trung quân ái quốc, suốt cuộc đời mình, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn đã để lại tấm gương sáng về đạo đức, học vấn, lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm với dân với nước. Không chỉ là học giả, ông còn là người gắn bó sâu sắc với nhân dân, luôn trăn trở trước vận mệnh dân tộc và sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do.
Việc tổ chức kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn không chỉ là dịp tri ân công lao, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, mà còn là cơ hội để giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ", ông Vinh chia sẻ.
Lãnh đạo Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Nghệ An đề nghị chính quyền và nhân dân xã Diễn Thái, huyện Diễn Châu tiếp tục gìn giữ, tôn vinh và phát huy truyền thống văn hóa - lịch sử của quê hương, sưu tầm, bảo tồn các tư liệu, hiện vật liên quan đến thân thế và sự nghiệp Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn.
 |
| Nhà thờ cụ Nguyễn Xuân Ôn là một trong những di tích lịch sử quốc gia, trở thành địa chỉ tâm linh của người dân trong vùng. |
