TPO - Tháp Bằng An (ở phường Điện An, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) mang hình linga được xây dựng cách đây hơn 1.000 năm. Đây là ngôi tháp cổ có kiến trúc độc đáo hình bát giác duy nhất còn ở Việt Nam.
Video: Ngắm tháp cổ hơn nghìn năm tuổi độc nhất vô nhị ở Quảng Nam. Video: Hoài Văn
Tháp Bằng An tọa lạc tại xã Điện An, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 30 km, cách đô thị cổ Hội An khoảng 14 km và cách quốc lộ 1 khoảng 1,2 km.
Ngôi tháp cổ có kiến trúc độc đáo, hoàn toàn không giống bất cứ ngôi tháp nào, tồn tại ngày hôm nay trên cả nước. Tháp được xây dựng theo hình bát giác mỗi cạnh rộng 4 m. Tháp cao 21,5m (gồm phần thân và mái tháp); thân cao 12,7 m được bọc kín chỉ có một lối đi vào qua tiền sảnh dài 6 m, rộng 1,55 m.
Chóp tháp nhọn, thon, bên trong thờ một linga bằng đá - biểu tượng của thần Siva tượng trưng cho sức mạnh (nay chỉ còn bệ thờ).
Tháp được xây dựng vào khoảng thế kỷ XI, được xem là tác phẩm điêu khắc bằng gạch lớn nhất của nền văn hóa Chăm pa. Tháp có kiến trúc độc đáo mang hình một linga thẳng đứng. Họa tiết trên tháp được khắc họa khá đơn giản, không cầu kỳ như những ngôi tháp khác.
Hai bên tiền sảnh có hai cửa phụ (năm 1940 được trùng tu thành hai cửa sổ).
Nhìn tổng thể, Tháp Bằng An mang hình linga nằm giữa không gian rộng thoáng. Linga biểu tượng của thần Siva, nơi đây dùng làm nơi thờ cúng và tế lễ của người Chăm.
Phía trước tháp có hai con vật bằng đá là sư tử và voi.
Rêu phong tháp cổ.
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu văn hóa Chăm thì tháp Bằng An là di tích có giá trị cao về mặt lịch sử liên quan đến tôn giáo, tín ngưỡng của người Chăm. Tháp Bằng An là tháp hình bát giác duy nhất còn ở Việt Nam. Năm 1989, Tháp Bằng An được Bộ Văn hóa công nhận là di tích cấp quốc gia.
Tháng 3/2025, ông Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam, ký quyết định phê duyệt dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích tháp Chăm Bằng An với tổng mức đầu tư hơn 8,3 tỷ đồng. Dự án thuộc nhóm C, loại công trình văn hóa thuộc công trình dân dụng, cấp III, mục tiêu dự án nhằm phục hồi, ổn định lâu dài cho cấu trúc của di tích, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
