 |
| Phát hiện sớm và can thiệp sớm khuyết tật ở trẻ em hết sức quan trọng. Ảnh minh họa |
“Phát hiện sớm và can thiệp sớm khuyết tật ở trẻ em hết sức quan trọng do có tác động tích cực tới trẻ, cha mẹ, gia đình và xã hội, nâng cao chất lượng dân số, tạo cơ hội cho trẻ khuyết tật hòa nhập cộng đồng và có cuộc sống tốt đẹp hơn”, Tiến sĩ Vương Ánh Dương nhấn mạnh.
Nhằm tăng cường các kiến thức, kỹ năng phát hiện sớm, can thiệp sớm trẻ em khuyết tật, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Sở Y tế tỉnh Gia Lai tổ chức khóa tập huấn: “Nâng cao năng lực về phát hiện sớm, can thiệp sớm trẻ khuyết tật” cho các học viên là cán bộ y tế tuyến huyện, xã và của một số cơ sở y tế thuộc tỉnh Gia Lai.
Cả nước có trên 7 triệu người khuyết tật
Tiến sĩ Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho biết, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trên thế giới tại thời điểm năm 2019, cứ ba người thì có một người gặp phải tình trạng sức khỏe cần phục hồi chức năng. Tỷ lệ hiện mắc các bệnh cần phục hồi chức năng trên thế giới là 31.200/100.000 dân, tương đương 2,4 tỷ người.
Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê, tính đến 31/12/2023, cả nước có khoảng trên 7 triệu người khuyết tật, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó có 28,3%, tương đương gần 2 triệu trẻ em khuyết tật.
Cũng theo TS Dương, các em bị khuyết tật ở các dạng: điếc (khuyết tật nghe, mất, giả: khả năng nghe); mù, lòa (khuyết tật thị giác - khiếm thị); bàn chân khoèo, trật khớp háng bẩm sinh, cong vẹo cột sống... (khuyết tật vận động, bị tổn thương các cơ quan vận động như tay, chân, cột sống gây ra khó khăn trong việc cầm nắm, đi lại, đứng, ngồi hay nằm); câm (khuyết tật ngôn ngữ, bị tật ở cơ quan tiếp nhận chỉ huy ngôn ngữ vùng não và tổn thương của bộ phận phát âm làm ảnh hưởng đến ngôn ngữ giao tiếp của trẻ); thiểu năng não (khuyết tật trí tuệ, suy giảm năng lực nhận thức, chỉ số thông minh thấp, trẻ không thích nghi được các hoạt động xã hội); đa tật (bị nhiều loại khuyết tật cùng lúc)....
Trong số các em bị khuyết tật, có rất nhiều em do sinh ra từ cha mẹ từng bị phơi nhiễm do ảnh hưởng chất độc da cam trong chiến tranh, phải tiếp tục mang những dị tật bẩm sinh cả về thể xác lẫn trí tuệ, thường bị các dị tật như hở hàm ếch, thiếu hoặc thừa ngón chân, ngón tay, não úng thủy, vô sọ, thoát vị não - màng não, thoát vị tủy - màng tủy...
“Vì vậy, phát hiện sớm và can thiệp sớm khuyết tật ở trẻ em hết sức quan trọng do có tác động tích cực tới trẻ, cha mẹ, gia đình và xã hội, nâng cao chất lượng dân số, tạo cơ hội cho trẻ khuyết tật hòa nhập cộng đồng và có cuộc sống tốt đẹp hơn”, Tiến sĩ Vương Ánh Dương nhấn mạnh.
 |
| Can thiệp sớm tạo cơ hội cho trẻ khuyết tật phát triển bình thường. Ảnh minh họa |
Cơ hội cho trẻ khuyết tật phát triển bình thường
Theo khảo sát của UNICEF, tại Việt Nam ước tính có khoảng 1,1 triệu trẻ em khuyết tật độ tuổi dưới 16 tuổi; trong đó, loại khuyết tật phổ biến nhất là khuyết tật về vận động (22,4%), khuyết tật về nói (21,4%).
Theo các chuyên gia, đối tượng của phát hiện sớm khuyết tật là tất cả trẻ em từ 0 đến 6 tuổi tại cộng đồng (bình thường và khuyết tật đã được chẩn đoán trước đó).
Theo các tiến sĩ, bác sĩ, kỹ thuật viên tại Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bệnh viện Nhi Trung ương có nhiều kinh nghiệm trong đào tạo và kinh nghiệm lâm sàng đã cung cấp kiến thức về công tác chuẩn bị tổ chức phát hiện sớm can thiệp sớm trẻ khuyết tật; việc tổ chức thực hiện phát hiện sớm, can thiệp sớm trẻ khuyết tật; hướng dẫn thực hiện sàng lọc phát hiện rối loạn phát triển và dấu hiệu nghi ngờ khuyết tật; khám đánh giá, phân loại khuyết tật và đánh giá nhu cầu can thiệp…
Các chuyên gia y tế cho rằng, nếu được phát hiện sớm và can thiệp sớm nhiều trẻ khuyết tật sẽ phục hồi tốt và có thể trở thành trẻ bình thường (Ví dụ: trẻ bị bàn chân khoèo bẩm sinh hoặc trật khớp háng bẩm sinh, trẻ tự kỷ nhẹ có chỉ số IQ bình thường).
Một số trẻ khuyết tật khác có thể phát triển được các kỹ năng gần như trẻ bình thường như trẻ chậm phát triển vận động, ngôn ngữ so với tuổi, trẻ bại não liệt nửa người hoặc hai chân mức độ nhẹ.
Theo các bác sĩ việc khám sàng lọc, bằng các phương pháp đánh giá và can thiệp, giúp phân loại trẻ khuyết tật, từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp sớm, hỗ trợ tại gia đình, nhà trường cũng như cộng đồng, qua đó kích thích sự phát triển của trẻ một cách tối đa.
Theo các chuyên gia, trẻ bị khuyết tật là một tình trạng thần kinh phức tạp bao gồm những khiếm khuyết trong tương tác xã hội, phát triển ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp kết hợp với hành vi cứng nhắc, lặp đi lặp lại. Bởi vậy, việc nuôi lớn một trẻ khỏe mạnh đã khó, đồng hành cùng một đứa trẻ mắc khuyết tật với nhiều khác biệt lại càng khó khăn hơn.
