NSƯT Hữu Mười mất vai thầy giáo Khang
Bao giờ cho đến tháng Mười - tác phẩm điện ảnh do đạo diễn Đặng Nhật Minh tự viết kịch bản về đề tài hậu chiến. Phim xoay quanh Duyên (NSƯT Lê Vân) - người vợ trẻ phải giấu nỗi đau mất chồng với gia đình. Bộ phim nhận nhiều giải thưởng trong và ngoài nước, là một những bộ phim châu Á xuất sắc nhất mọi thời đại do CNN bình chọn.
NSƯT Hữu Mười đảm nhận vai thầy giáo Khang không giấu được cảm xúc khi nhớ về tác phẩm Bao giờ cho đến tháng Mười. "Phim để lại cho tôi nhiều kỷ niệm vui cũng nhiều mà buồn cũng tận cùng. Chưa bao giờ thấy 2 diễn viên cùng một phim đều được giải thưởng. Đó là cảm giác rất vinh dự", NSƯT Hữu Mười chia sẻ.
 |
| NSƯT Hữu Mười kể về những kỷ niệm khi đóng phim Bao giờ cho đến tháng Mười. |
Tuy nhiên, nam nghệ sĩ cho biết bản thân không hài lòng khi đảm nhận vai diễn này. Ông kể về kỷ niệm bị đuổi khỏi vai thầy giáo Khang - vai diễn làm nên tên tuổi của mình. "Tôi bị đuổi khỏi vai khi đóng được gần một nửa phim. Lúc bị đuổi khỏi vai ước mơ trở thành tài tử quốc dân của tôi tan thành mây khói", NSƯT Hữu Mười nhớ lại.
Khi đoàn phim quay cảnh hát chèo, Hữu Mười đã bị phân tâm bởi những người hâm mộ. Theo đó, trong lúc đoàn chuẩn bị quay, ông ngồi nói chuyện với khán giả, ăn quả nhót và uống trà mà quên mất nhiệm vụ nên đoàn phải đi tìm. Đến khi ông trở về đoàn đã có lệnh đóng máy.
 |
| NSƯT Hữu Mười đảm nhận vai thầy giáo Khang trong Bao giờ cho đến tháng Mười. |
"Chưa bao giờ tôi bị đạo diễn Đặng Nhật Minh mắng một cách cay nghiệt như vậy. Anh nói đoàn mai phải về Hà Nội và chuẩn bị thay vai của tôi. Lúc đó, tôi cảm giác chân trời nghệ thuật sụp đổ. Với diễn viên việc bị thay vai rất kinh khủng", NSƯT Hữu Mười kể.
Cuối cùng nghệ sĩ Hữu Mười không bị đuổi, phim vẫn tiếp tục quay và trở thành một kiệt tác điện ảnh. "Sau này khi học đạo diễn tôi hiểu những cơn nóng giận như thế là chính xác. Bởi vì một người đạo diễn khi ra đoàn làm phim, nếu diễn viên đến muộn, không tập trung vào vai hoặc không kỷ luật thì tôi cũng không chấp nhận được", nghệ sĩ Hữu Mười nói.
Thử nghiệm của đạo diễn Đặng Nhật Minh
Đạo diễn Đặng Nhật Minh cũng nhớ nhất phân cảnh với đoàn chèo. Tuy nhiên, không phải là khoảnh khắc nóng giận với nghệ sĩ Hữu Mười. Cha đẻ tác phẩm Bao giờ cho đến tháng Mười nhớ mãi lối diễn đầy chân thật của NSƯT Hữu Mười.
"Tôi ấn tượng ảnh anh ấy đứng trong đám người, để xem vở chèo. Khuôn mặt anh ấy lúc đó cảm động, khuôn mặt hay quá. Bây giờ tôi cũng không quên được gương mặt ấy, không diễn gì cả mà tất cả trong con mắt. Chỉ một mình anh ấy hiểu vì sao nhân vật Duyên lại bỏ dở vở chèo này", NSND Đặng Nhật Minh nói.
 |
| Phân cảnh vở chèo trong Bao giờ cho đến tháng Mười. |
Nói về cảm hứng khi thực hiện tác phẩm này, đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh cho rằng đề tài chiến tranh không chỉ là câu chuyện mưa bom, bão đạn, chuyện chiến đấu oai hùng.
"Chiến tranh đâu chỉ nói về người ở mặt trận, còn biết bao con người ở hậu phương, nhất là ở nông thôn, nên tôi nghĩ mình làm phim nói về điều đó, từ những tích lũy khi sống ở nông thôn", đạo diễn Đặng Nhật Minh chia sẻ.
Chi tiết chợ âm dương trong Bao giờ cho đến tháng 10 để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem. Cảnh phim không tạo cảm giác rùng rợn, sợ hãi mà chỉ có sự rưng rưng thương cảm cho cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, càng làm nổi bật sự chia lìa của người vợ và chồng đã hy sinh trong chiến tranh.
"Anh chỉ muốn những người sống được hạnh phúc. Chỉ có những người còn sống mới có thể làm được điều đó. Anh đã làm được điều đó rồi", câu nói của Nam - chồng Duyên để lại nhiều cảm xúc sâu lắng cho khán giả.
Với câu thoại này của Nam, đạo diễn như khẳng định: "Những người còn sống có trách nhiệm để khiến cuộc đời hạnh phúc, bởi nhiều người đã ngã xuống vì hạnh phúc của chúng ta".
 |
| Đạo diễn Đặng Nhật Minh chia sẻ cảm hứng làm nên tác phẩm Bao giờ cho đến tháng Mười. |
Trong điện ảnh, những người tự viết kịch bản để làm phim không nhiều. Tuy nhiên, đạo diễn Đặng Nhật Minh chỉ làm phim dựa trên kịch bản do chính mình viết bởi ông cảm thấy mình có điều muốn tâm sự với khán giả.
"Khi tâm sự không thể nhờ ai tâm sự được nên tôi phải viết những điều mình suy nghĩ ra rồi dựng thành phim. Những điều bản thân tự viết ra mới có thể rung động được khán giả. Nhiều người nước ngoài khi xem phim của tôi bảo phim rất Việt Nam. Dĩ nhiên, Việt Nam ngay trong máu thịt của tôi", NSND Đặng Nhật Minh tâm sự.
Bao giờ cho đến tháng Mười thể hiện rõ phong cách sáng tác, nét tinh tế, sâu lắng của NSND, đạo diễn Đặng Nhật Minh. Tác phẩm cũng làm nổi bật lên tuyên ngôn làm phim của đạo diễn Đặng Nhật Minh: “Chỉ có chủ nghĩa nhân văn mới rung động được đến trái tim của nhân loại”.
Bao giờ cho đến tháng mười đã đưa tên tuổi Đặng Nhật Minh nổi danh trong và ngoài nước với hàng loạt giải thưởng danh giá: Bông Sen vàng Liên hoan phim Việt Nam, Giải Đặc biệt của Ban giám khảo Liên hoan phim quốc tế Hawaii, Top 18 bộ phim châu Á xuất sắc nhất mọi thời đại theo bình chọn của CNN.
