Bệnh nhân N.T.N, 36 tuổi (Hà Nội), được chuyển đến Bệnh viện Phụ sản Trung ương trong tình trạng lơ mơ, da xanh tái, mạch nhanh nhỏ khó bắt, huyết áp không đo được. Theo thông tin từ đơn vị chuyển viện, bệnh nhân không hề hay biết mình mang thai do vẫn thấy ra máu theo chu kì. Tuy nhiên, chu kì kinh nguyệt lần này bất thường, ra máu kéo dài 15 ngày, máu sẫm màu và kèm theo đau bụng. Do bận rộn, chị N. chưa đi khám.
Ngày 4/3 chị N. thấy mệt mỏi nên đã đến cơ sở y tế gần nhà khám. Khi chờ kết quả xét nghiệm, chị bất ngờ bị choáng và co giật, được sơ cứu trước khi chuyển tới Bệnh viện Phụ sản Trung ương.
Ngay khi nhận bệnh nhân, các bác sĩ tiến hành siêu âm, phát hiện một khối thai ở vòi trứng phải đã vỡ, gây chảy máu nghiêm trọng trong ổ bụng. Nhận thấy nguy cơ tử vong cao, bệnh viện đã kích hoạt quy trình "Báo động đỏ", huy động ê-kíp hồi sức và phẫu thuật.
 |
| Bác sĩ mổ cấp cứu sản phụ bị vỡ thai ngoài tử cung. |
Bác sĩ Bạch Minh Thu, Phụ trách khoa Phẫu thuật Gây mê Hồi sức, cho biết: "Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch, nguy cơ ngừng tim bất cứ lúc. Chúng tôi đã truyền dịch, dùng thuốc nâng huyết áp, truyền máu khẩn cấp để duy trì tuần hoàn".
Khi huyết áp bệnh nhân ổn định, ê-kíp tiến hành phẫu thuật nội soi. Bác sĩ Phan Chí Thành, người trực tiếp thực hiện ca mổ, chia sẻ: "Chúng tôi phát hiện khối thai ở vòi trứng phải đã vỡ, ổ bụng chứa gần 3 lít máu. Chúng tôi đã tiến hành cắt bỏ vòi trứng phải, hút sạch máu trong ổ bụng".
Sau 1 giờ hồi sức và phẫu thuật căng thẳng, ca mổ đã thành công. Bệnh nhân được truyền 2.500ml máu và huyết tương, hiện đã tỉnh táo, huyết áp trở lại bình thường.
TS, bác sĩ Phan Chí Thành cho biết: "Đối với những ca sốc mất máu nặng, nếu huyết áp không ổn định, chúng tôi buộc phải tiến hành mổ cấp cứu ngay để xác định nguyên nhân và xử trí kịp thời. Bởi lẽ, thời gian chờ đợi càng lâu, lượng máu mất đi càng nhiều, quá trình hồi sức càng khó khăn, nguy cơ tử vong càng cao. Thông thường, với những ca bệnh nguy kịch như vậy, phẫu thuật mở bụng là lựa chọn bắt buộc – tức là rạch một đường dài khoảng 20cm trên bụng để nhanh chóng kiểm soát tình trạng chảy máu. Tuy nhiên, với trình độ chuyên môn cao cùng kinh nghiệm dày dặn trong hồi sức và phẫu thuật, khi hồi sức bệnh nhân đủ điều kiện, chúng tôi đã có thể thực hiện phẫu thuật nội soi. Chỉ cần ba lỗ chọc nhỏ trên thành bụng, phương pháp này giúp giảm thiểu tối đa tổn thương, hạn chế nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân".
 |
| Kíp bác sĩ phẫu thuật cho sản phụ bị vỡ thai ngoài tử cung |
Cảnh báo về chửa ngoài tử cung
Chửa ngoài tử cung là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, nếu không được phát hiện sớm, khối thai có thể vỡ, gây chảy máu ồ ạt. Các dấu hiệu cần lưu ý gồm: rong kinh kéo dài, ra máu bất thường, thay đổi chu kì kinh nguyệt kèm đau bụng. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cần đi khám ngay để đề phòng nguy cơ nguy hiểm tính mạng.
Nguyên nhân
Trong một số trường hợp, nguyên nhân dẫn đến thai ngoài tử cung không thể xác định rõ ràng. Tuy nhiên, đa số thai phụ gặp phải tình trạng này đều có liên quan đến một hoặc nhiều nguyên nhân sau: ống dẫn trứng bị viêm và có sẹo do thai phụ từng trải qua phẫu thuật hoặc bị nhiễm trùng trước đó; sự thay đổi hoặc hoạt động bất thường của nội tiết tố; dị dạng cơ quan sinh dục; một số vấn đề có liên quan đến di truyền; thai phụ đang mắc phải các tình trạng bệnh lý gây ảnh hưởng đến hình dáng hoặc hoạt động của ống dẫn trứng/ cơ quan sinh sản khác.
Bên cạnh đó, một số yếu tố nguy cơ bao gồm:
Lớn tuổi: phụ nữ càng lớn tuổi thì nguy cơ chửa ngoài tử cung càng cao.
Tiền sử mắc bệnh: phụ nữ đã từng có một lần mang thai ngoài tử cung thì sẽ có 10% nguy cơ gặp lại tình trạng này trong lần mang thai kế tiếp.
Nhiễm trùng: phụ nữ đã từng bị viêm hoặc nhiễm trùng ống dẫn trứng, tử cung hoặc buồng trứng sẽ có nguy cơ có thai ngoài tử cung cao hơn. Đặc biệt, viêm vùng chậu (PID) và viêm vòi trứng là hai tình trạng viêm nhiễm tác động rất lớn đến nguy cơ thai ở ngoài tử cung ở nữ giới.
Mắc các bệnh lí nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STDs) như bệnh lậu, chlamydia,…
Hút thuốc lá: thói quen hút thuốc lá cũng liên quan đến việc tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
Đang điều trị vô sinh: việc sử dụng thuốc kích thích rụng trứng trong quá trình điều trị vô sinh có thể khiến bạn dễ mang bầu ngoài tử cung hơn.
Các bất thường ở ống dẫn trứng: có thể do bẩm sinh hoặc phẫu thuật sẽ khiến nguy cơ mang bầu ngoài tử cung cao hơn.
Từng phẫu thuật ở vùng chậu: việc mổ lấy thai hoặc phẫu thuật cắt bỏ u xơ cũng là các yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng này.
Dùng thuốc tránh thai hoặc dụng cụ tránh thai (IUD): việc sử dụng các biện pháp tránh thai có thể làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
Thắt ống dẫn trứng: thắt ống dẫn trứng là phẫu thuật được thực hiện nhằm giúp phụ nữ tránh thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, việc làm này cũng sẽ khiến tỉ lệ thai ngoài tử cung cao hơn nếu sau đó thai phụ này mang thai.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thai phụ vẫn có thể mang thai ngoài tử cung mặc dù không có bất cứ yếu tố nguy cơ nào kể trên. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo thai phụ nên đến ngay cơ sở y tế khi có những dấu hiệu bất thường trong thai kì để phát hiện sớm, có giải pháp can thiệp kịp thời.