Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam thu phí chồng phí?
Vụ việc công ty Bihaco (BH Media) cho rằng Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) ngăn chặn phổ biến các tác phẩm âm nhạc cách mạng trên nền tảng YouTube có nhiều diễn biến mới.
BH Media gửi công văn đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Bản quyền tác giả, Cục An ninh chính trị nội bộ (Bộ Công an) và nhiều cơ quan báo chí, cho rằng VCPMC đã có hành vi cản trở việc phổ biến các tác phẩm âm nhạc cách mạng trên nền tảng số.
Đại diện BH Media chia sẻ với PV Tiền Phong vào sáng 27/5 rằng hành vi cản trở của VCPMC nhằm yêu cầu bên sở hữu video phải đóng thêm tiền tác quyền.
 |
| VCPMC chặn video ca khúc Đoàn vệ quốc quân. Ảnh: BH Media cung cấp. |
VCPMC khẳng định họ có cơ sở để chặn video và yêu cầu bên sử dụng bài hát phải đóng tác quyền đầy đủ. Nhưng các đơn vị sản xuất và phát hành video cho rằng YouTube đã trả tiền tác quyền cho từng video được đăng lên nền tảng. BH Media nhận định việc VCPMC chặn video để thu thêm tác quyền là bất hợp lý.
"Đây là một vấn đề lớn, liên quan toàn bộ các tác giả, nhà sản xuất, đơn vị phát hành trên thị trường, nhưng lâu nay chưa ai dám đề cập", đại diện đơn vị này nói.
Một số video bị chặn bao gồm Vì nhân dân quên mình (Doãn Quang Khải), Bài ca thống nhất (Võ Văn Di), Hành khúc ngày và đêm (Phan Huỳnh Điểu và Bùi Công Minh)... thuộc album Bài ca người lính vol2 do Trung tâm Hãng phim Trẻ đầu tư sản xuất trên các nền tảng trực tuyến và ủy quyền quản lý cho BH Media.
Theo phân tích của BH Media, VCPMC đang thu phí chồng phí. VCPMC xác nhận thu tiền tác quyền thông qua việc xác nhận quyền sao chép và quyền truyền đạt trên video. YouTube trả tiền hai quyền này cho VCPMC, chảy về tài khoản của VCPMC để trung tâm này phân phối cho các tác giả.
  |
| Hình ảnh bìa đĩa, giấy phép từ Hãng phim trẻ. Ảnh: BH Media. |
Tuy nhiên, VCPMC không công bố họ đã thu được tiền quyền sao chép mà chỉ tiết lộ YouTube đã trả tiền quyền truyền đạt. Trung tâm này vẫn chặn video, yêu cầu các chủ kênh đóng thêm tiền quyền sao chép một lần nữa. Ngoài ra, sau 1-2 năm, VCPMC tiếp tục yêu cầu các kênh đóng phí quyền sao chép để video gia hạn tồn tại trên YouTube. BH Media khẳng định cách thu tác quyền này trái với thông lệ quốc tế.
BH Media cho rằng việc VCPMC đòi thêm tiền tác quyền không chỉ trái quy định của nền tảng YouTube mà còn trái với quy định của pháp luật Việt Nam. Theo điểm a, khoản 3, điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ, các chủ sở hữu quyền tác giả không có quyền ngăn cấm các tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi sao chép tác phẩm chỉ để thực hiện các quyền khác theo quy định của Luật này.
Tranh cãi về cách hiểu thu phí tác quyền
Trước đó, VCPMC khẳng định cách hiểu của BH Media có thể dẫn đến sự ngộ nhận nghiêm trọng về trách nhiệm pháp lý của các đơn vị sản xuất nội dung.
VCPMC cho rằng việc các quyền biểu diễn và quyền sao chép cơ khí hiển thị trong hệ thống của YouTube chỉ đơn thuần là thông tin kỹ thuật hiển thị trên nền tảng, không phải chứng cứ chứng minh việc miễn trừ nghĩa vụ pháp lý.
Về dẫn chứng BH Media đưa ra là các tổ chức bản quyền quốc tế như ASCAP, BMI, ICE..., VCPMC cho rằng các tổ chức như ASCAP, BMI (Mỹ) chỉ quản lý quyền biểu diễn chứ không quản lý quyền đồng bộ hóa. Còn MLC chỉ thu tiền từ một số nền tảng cho quyền sao chép, không cấp phép và không được ủy quyền cho quyền đồng bộ.
 |
| Nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn - Tổng Giám đốc VCPMC - phản hồi thông tin quanh vụ đơn vị này bị tố ngăn chặn phổ biến ca khúc cách mạng. |
Phía VCPMC cho biết đã cho tiến hành đối soát dữ liệu. Trung tâm khẳng định các tác phẩm âm nhạc bị chặn đều thuộc quyền sở hữu của các tác giả/chủ sở hữu là thành viên VCPMC, đang nằm trong phạm vi quản lý, bảo vệ của VCPMC.
"Các bản ghi sử dụng tác phẩm nêu trên, được đăng tải theo link mà BH Media cung cấp, đều thuộc trường hợp sử dụng tác phẩm mà không có sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả và chưa thực hiện nghĩa vụ trả tiền bản quyền", đại diện VCPMC nói.
Nếu không có các đơn vị sản xuất, phát hành âm nhạc lên nền tảng YouTube, các tác giả cũng không có nhiều tiền tác quyền. Đó là lập luận của BH Media. Cách thu tiền tác quyền của VCPMC cho thấy tổ chức này đang đề cao vai trò của tác giả hơn. Nhiều tổ chức tương tự VCPMC tại các nước phát triển cân bằng quyền lợi giữa các tác giả với quyền lợi của các đơn vị đầu tư, sản xuất, phát hành… VCPMC bị cho là cản trở các nhà sáng tạo nội dung và tác động tiêu cực cho thị trường âm nhạc Việt Nam.
