Nỗi đau, sự day dứt còn mãi
Sau hành trình tìm kiếm vai trò của cha mình - Robert McNamara, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ - trong cuộc chiến tại Việt Nam, ông Craig McNamara nhận ra rằng, người Mỹ thất bại trong cuộc chiến tại Việt Nam không phải vì vũ khí yếu kém mà đã đánh giá sai ý chí sắt đá của người Việt Nam.
Không dừng lại ở việc tìm hiểu sự thật về cuộc chiến của cha mình ở Việt Nam, ông Craig McNamara muốn hiểu hơn về những nỗi đau gây ra bởi quyết định ấy. Hành trình này đưa Craig vào cuộc đối đầu đau đớn nhất - đó là cuộc đối đầu với sự im lặng, sự day dứt về những vết thương chưa được chữa lành.
 |
| Bức ảnh gia đình của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara. |
Trong tập 2 của bộ phim Cuộc đọ sức của ý chí lên sóng VTV Đặc biệt tối 30/4, chia sẻ về người bố nổi tiếng, Craig đã nói về điều ông cho là bi kịch của gia đình. Đó là ông và bố chưa bao giờ có thể nói chuyện thẳng thắn với nhau.
"Dường như có một bức tường vô hình, một lớp chắn ngăn cách cha tôi với chúng tôi. Còn chúng tôi thì không thể xuyên qua bức tường ấy", ông Craig nói.
Ông cũng kể về quyết định của Robert McNamara khi dấn thân vào con đường chính trị và sự chuyển biến tâm lý của ông từ cậu bé thành người phản chiến, phản đối lại cuộc chiến tranh mà bố ông là nhạc trưởng.
Đã có một bước ngoặt thay đổi cảm xúc của ông về chiến tranh cũng như về người cha của mình, đó là khi một người bạn cùng lớp cấp 3 rất thân của ông đã mời một giáo sư đại học đến để nói chuyện với học sinh toàn trường trong một buổi thảo luận đặc biệt.
 |
| Lá cờ của quân giải phóng từng được ông Craig McNamara treo trong phòng riêng để nhắc nhở bản thân tìm kiếm cách phản đối chiến tranh. |
Trước buổi thảo luận đó, Craig đã gọi điện hỏi cha mình có thể gửi cho ông thứ gì đó về cuộc chiến tại Việt Nam để ông tham gia vào buổi thảo luận tại trường, rằng có điều gì chứng minh cho thấy mình đang đứng về phe chính nghĩa, phe hòa bình, thống nhất.
Thế nhưng, đáp lại đề nghị của ông, Robert không gửi cho ông bất cứ thứ gì. Craig McNamara thừa nhận cha mình đã sai. Ông mong muốn cha mình không chỉ chấp nhận mình đã sai mà còn nói lời xin lỗi và sẵn sàng dành phần đời còn lại để bù đắp cho những gia đình bị tổn thương cả thể xác lẫn tinh thần bởi chiến tranh tại Việt Nam.
Nỗ lực chữa lành vết thương chiến tranh
Ông Craig nhiều lần đến Việt Nam, gặp gỡ các nhân chứng mang ký ức đau thương của chiến tranh. Ông được nghe họ kể về chiến dịch rải chất độc hóa học, chất độc màu da cam trong chiến tranh.
"Trải nghiệm ấy với tôi vừa thiêng liêng vừa đau đớn. Nó giúp tôi một lần nữa đối diện với quá khứ, những vết thương chưa lành. Cha tôi liệu có biết hành động rải chất độc của mình sẽ để lại hệ lụy độc hại cho thiên nhiên, cho con người cho sự sống. Tôi thật sự không biết liệu cha tôi có biết điều đó hay không? Nhưng với tôi đó là một bi kịch", ông Craig trăn trở.
  |
| Craig McNamara gặp gỡ nhân chứng mang ký ức đau thương của chiến tranh. |
Con trai cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết 8 năm trước, ông không thể nào thốt lên hai tiếng Việt Nam mà không bật khóc. Nỗi đau ấy quá sâu sắc, quá nghẹn ngào. Điều khiến ông quặn thắt nhất là sự mất mát của những kiếp người.
Trong 10 năm qua, ông là người hỗ trợ tài chính cho dự án Renew - dự án rà phá bom mìn, phục hồi môi trường và khắc phục hậu quả chiến tranh. "Và đó là điều duy nhất tôi có thể làm", ông Craig McNamara bộc bạch.
Craig McNamara thừa nhận đến Việt Nam chính là một trong những cách ông chữa lành cho những vết thương mà cha mình gây ra. Ông cũng có cơ hội trao lại lá cờ của quân giải phóng được cha mình mang về từ Việt Nam - cho các cựu chiến binh. Lá cờ được ông từng treo trong phòng riêng để nhắc nhở bản thân tìm kiếm cách phản đối chiến tranh.
    |
| Ông Craig McNamara trao lại lá cờ của quân giải phóng |
Đến tận lúc này, ông mới thấy trái tim mình thực sự tìm được bình yên. "Trong hành trình này, tôi mới cảm nhận được nỗi đau của những người cựu chiến binh khi thăm lại chiến trường xưa - nơi đồng đội của họ ngã xuống. Tôi càng thấm thía hơn giá trị cuộc sống hiện tại. Những con người dù trĩu nặng đau thương vẫn chọn cách hòa giải, xây đắp hòa bình giữa hai dân tộc. Họ đã nỗ lực tha thứ dù nỗi đau vẫn còn đó", ông nói.
Thông điệp mà con trai cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ học được sau hành trình đó là người Việt Nam sẵn sàng tha thứ. Ông cũng phải học cách tha thứ cho chính mình, tha thứ cho những lỗi lầm của cha mình.
Cuộc đọ sức của ý chí gồm 2 tập, được phát trên kênh VTV nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Bộ phim do ê-kíp của Ban Truyền hình Đối ngoại, Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện, theo chân ông Craig McNamara - con trai cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara - gặp gỡ các nhân chứng lịch sử trong và ngoài nước.
