Chúa Trịnh thứ ba không phải con trưởng của chúa Trịnh Tráng nhưng cả vua, chúa, quan lại triều đình đều ủng hộ. Vị chúa Trịnh này là ai?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án B: Trịnh Tạc (1606-1682) là con trai thứ hai của Thanh đô vương Trịnh Tráng, em của Trịnh Kiều. 9 tuổi Trịnh Tạc được ông nội là chúa Trịnh Tùng phong làm Tây quận công rồi lên tước Thái Bảo, Thái úy. Ông nhiều lần cầm binh đánh trận với nhà Nguyễn ở Đàng trong, để giữ vững bờ cõi nước Đại Việt cho nhà Lê trung hưng. Trịnh Tạc cũng được chúa cha cho tham gia bàn việc nước, giao trấn giữ xứ Sơn Nam - một trong 4 trấn quan trọng khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Năm 1642, con cả của chúa Trịnh Tráng là Thái úy Sùng quốc công Trịnh Kiều chết. Con trai của Kiều là Trịnh Hoành tuổi còn nhỏ nên Trịnh Tạc được cho nối ngôi thế tử. Trịnh Tạc sau đó được tiến phong làm Khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ, tả tướng Thái uý Tây quốc công, cho mở phủ Khiêm Định, mọi công việc của nhà nước đều giao cho xử quyết. 10 năm sau khi chúa Trịnh Tráng vẫn đương quyền, Trịnh Tạc tiếp tục được quan lại triều đình xin tiến phong tước vương và nhà vua đồng ý cho làm Nguyên soái chưởng quốc chính Tây Định Vương. Ông trở thành vị chúa thứ ba của họ Trịnh. Việc con thứ Trịnh Tạc được ưu ái nối ngối vương khiến một số con cháu họ Trịnh bất bình. Khi Trịnh Tạc mới được giao làm Thái úy, cho xử quyết mọi việc quốc gia, anh em của ông là Thái bảo Phù quận công Trịnh Lịch - người được giao trấn giữ xứ Sơn Tây và Hoa quận công Trịnh Sầm - trấn giữ xứ Hải Dương "hận vì bất đắc chí, liền nổi quân làm loạn", theo Đại Việt sử ký toàn thư. Năm 1657, khi chúa cha Trịnh Tráng chết, người con út của ông là Ninh quốc công Trịnh Toàn đang trấn giữ xứ Nghệ An và được nhiều người tín phục, cũng mưu đồ làm phản, chống lại anh trai Trịnh Tạc. Toàn sau đó bị tống giam trong ngục. Ổn định xong việc nhà, Trịnh Tạc sau đó được tôn lên làm Đại nguyên soái chưởng quốc chính Thượng sư Tây vương.
Dưới thời chúa Trịnh Tạc, quan lại ăn đút lót bị xử tội cao nhất là gì?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Dưới thời Trịnh Tạc, kỷ cương phép nước được làm rất nghiêm. Sách Đại Việt sử ký toàn thư ghi lại rất nhiều lần chúa Trịnh mạnh tay xử lý các quan làm sai việc nước. Trong đó, tội ăn đút lót bị Trịnh Tạc áp mức hình cao nhất - xử tử. "Thiêm đô ngự sử Phùng Viết Tu bẻ cong phép nước, ăn của đút lót. Việc phát giác, xử tội thắt cổ chết... Án có liên quan đến đồng tri phủ Trương Văn Lĩnh, khi còn trị nhậm ở phủ Quốc Oai có nhận của đút, phải xử tử. Văn Lĩnh đã ngoài 70 tuổi cũng đem hành hình, người đương thời ai cũng thương", Đại Việt sử ký toàn thư viết. Nhiều quan to triều đình như Tể tướng Hình bộ Thượng thư, Đông các hiệu thư, Lại bộ hữu thị lang, Binh bộ hữu thị lang... cũng bị bãi chức tước, giáng cấp vì tự tiện sắc chỉ, cấp bằng phê cho lại điểm nha môn làm việc không đúng chức trách. Thậm chí, con rể của Trịnh Tạc là Nguyễn Đức Trung vì làm điều phi pháp, lạm chức, tàn nhẫn với người khác cũng bị chúa Trịnh nghiêm trị. Nguyễn Đức Trung vì có công đánh giặc nên chỉ bị bãi tước quan, tha cho tội chết, nhưng 3 người con thì bị xử tử. "Có lệnh chỉ rằng các quan quản binh không được giữ binh lính ở nhà để xoay lấy tiền của"; "Tướng hiệu cai quản phải chăm sóc quân lính, nếu có người ốm đau thì cấp cho thuốc thang nuôi nấng"; "Khi trưng thu tiền thuế hoặc vâng mệnh đi mua hàng hóa để cung dụng, không được yêu sách ngoài lệ và mua hiếp giá rẻ để dẹp lòng dân"... Đại Việt sử ký toàn thư ghi lại một số quy định về quan chế dưới thời Trịnh Tạc. Nghiêm trị các quan lại làm càn, chúa Trịnh Tạc đồng thời ban thưởng cho quan làm tốt việc nước. Năm 1674, ông ra một lệnh chỉ gồm hơn 10 điều răn dạy các chức ty, trong đó có yêu cầu: không được lấy lòng riêng mà xét việc nước; phải biết can gián và trình báo người làm sai; khi xử án nếu thấy án nặng phải cùng nhau xét xử để ra được bản chất vấn đề, tạo công bằng cho người dân...
Trịnh Tạc quy định việc thu thuế của người dân như thế nào?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án B: Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết, năm 1669 chúa Trịnh Tạc quy định lại việc thu thuế đinh của nhân dân. Thay vì bổ đều mức thuế, ông cho quan đi khắp nước kiểm tra tài sản thực tế của mỗi người dân "xem nhiều hay ít, ruộng đất tốt hay xấu", rồi căn cứ vào đó thu của mỗi người mức thuế khác nhau. Quan và dân mỗi bên giữ một bản kê khai tài sản, thuế khóa để làm bằng chứng, lệ này được áp dụng lâu dài. Là người quan tâm đến đời sống người dân, chúa Trịnh Tạc nhiều lần đi thực tế thăm dân gian. Ông lệnh cho dân xã thôn các xứ rằng: "Nếu xã thôn nào có lệnh phú dịch nặng thì khai lên, giao cho quan giám đốc bình lệ xét thực, sẽ lượng giảm bớt cho, chia san cho các xã trong huyện cùng chịu, để việc phú dịch được công bằng", Đại Việt sử ký toàn thư viết. Khi lũ lụt làm tổn hại nông nghiệp của 4 trấn trong nước, chúa Trịnh cho giảm tiền thuế đinh. Ông đồng thời cấm quan khuyến nông và quan hà đê đòi tiền của dân. Những điều lệnh của Trịnh Tạc được "thiên hạ gần xa ai cùng mừng", sách Đại Việt sử ký toàn thư viết.
Khi dư luận xôn xao việc thi cử của triều đình có nhiều gian lận, chúa Trịnh Tạc đã ứng xử như thế nào?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án C: Năm 1644, triều đình Lê - Trịnh tổ chức thi hội các nhân sĩ trong cả nước, lấy được 13 người. Kỳ thi này được tổ chức một năm sau thi Hương, thi Hương 3 năm một lần. Khi dư luận xôn xao về việc thi cử gian lận, chúa Trịnh Tạc ngay lập tức cho phúc khảo lại các sinh đồ. "Trước đây phép thi lỏng lẻo, còn cho mang sách. Từ năm Canh tý đến nay, tuy đã cấm chỉ, nhưng vẫn chưa được chặt chẽ, người thi đỗ phần nhiều dốt dát, nhờ người làm bài, dư luận xôn xao. Đến đây, sai quan phúc khảo sinh đồ ba khoa Đinh Dậu (1657), Quý Mão (1663) và Canh Tý (1660)... Người nào đỗ vẫn được là sinh đồ, người nào hỏng phải ở lại 3 năm học tập, cho miễn tạp dịch. Nếu thi lại lần nữa vẫn không đỗ mới trở về làm dân, chịu tạp dịch. Bấy giờ hỏng đến quá nửa", sách Đại Việt sử ký toàn thư viết. Chúa Trịnh đồng thời nghiêm trị các quan làm sai chuyện thi cử. Ông giáng chức của Hữu đô đốc Lại quận công Trịnh Bách, đô đốc đồng tri toản quận công Trịnh Sâm vì cùng làm đề thi nhưng không biết cấm giữ thủ hạ để họ ăn đút vàng bạc, làm thi sai. Cùng năm đó, Trịnh Tạc ra lệnh "cấm tự tiện cho chức tước". Khi ấy, những kẻ được tin yêu, nhiều người xin bừa chức tước và phong tặng khiến quan tước nhũng nhiễu, nên chúa Trịnh ra lệnh này.
Chúa Trịnh nào nổi tiếng ăn chơi sa đọa, người dân có thể bỏ tiền ra mua chức tước mà không cần học hành thi cử gì?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Người dân có thể bỏ tiền ra mua chức tước mà không cần học hành thi cử gì dưới thời chúa Trịnh Giang. Chúa nổi tiếng ăn chơi sa đọa, tin dùng lộng thần khiến bá tánh khốn khổ, chính sự rối ren, xã hội bấn loạn. Uy Nam vương Trịnh Giang (1711 – 1762) thụy hiệu là Dụ Tổ Thuận vương, là vị chúa Trịnh thứ 6 thời Lê Trung hưng. Trịnh Giang là chúa có quy định quái đản. Vốn là người thích phô trương, Trịnh Giang đặt lệ khi chúa ra coi chầu, đi tuần du hoặc xuất phát, đều phải có phường nhạc tấu inh ỏi, cờ lệnh đi trước dẫn đường. Thậm chí, chúa đi ngủ, thức dậy, đều phải bắn 3 tiếng súng báo hiệu. Sau khi lên ngôi, Trịnh Giang lo chơi bời, không còn nghe theo các đại thần trong triều. Ông tin lời thái giám Hoàng Công Phụ, dùng lộng thần do y giới thiệu. Trịnh Giang là chúa nổi tiếng ăn chơi sa đọa. Thói quen này có ngay từ khi ông chưa được lập làm thế tử. Trịnh Giang cho xây nhiều cung quán như Hồ Thiên, Hành cung Quế Trạo, Từ Dương, phủ đệ ở các làng ngoại Tử Dương, Mi Thử, khiến quốc khố cạn kiệt. Để bù đắp, chúa tăng các khoản thuế như thuế dung, thuế điệu… Triều đình có hai ban văn võ, nay Trịnh Giang vì mê chơi bời, nghe theo thái giám, đặt thêm “Giám ban”. Ai muốn vào ban này cũng phải thi. Các quan văn, võ thấy hổ thẹn vì còn thua cả thái giám mà không dám nói. Quyền hành dần nằm trong tay thái giám Hoàng Công Phụ. Theo lời tâu của đại thần Nguyễn Công Hãng với chúa Trịnh Cương, “Trịnh Giang là người ươn hèn, không thể gánh vác ngôi chúa”. Tăng thuế chưa đủ, Trịnh Giang cho phép buôn bán quan tước. Từ quan đến dân, ai có tiền nộp sẽ được cất nhắc các chức phẩm. Theo "Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục", quan lại trong triều ban từ lục phẩm trở xuống, ai nộp 600 quan tiền sẽ được thăng chức một bậc. Người dân nộp 2.800 quan được bổ thụ tri phủ, nộp 1.800 quan làm tri huyện.
Chúa Trịnh nào giết nhiều vua nhất?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án C: Trịnh Tùng (1550 – 1623) thụy hiệu Thành Tổ Triết Vương, là vị chúa Trịnh đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. Người này đã từng giết ông vua của triều đại đối nghịch với triều đại mình (vua Mạc Mậu Hợp) và sau đó lại giết cả hai vị vua mình đang phò tá (vua Lê Anh Tông và vua Lê Kính Tông) để thâu đoạt quyền bính vào tay.
Người con trai 2 lần nổi loạn nhằm lật đổ Trịnh Tùng là ai?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án C: Người con thứ Trịnh Xuân đã 2 lần nổi loạn nhằm đoạt ngôi Chúa nhưng không thành. Khâm định việt sử thông giám cương mục thuật lại: “Vương kể tội Xuân là kẻ loạn thần tặc tử, rồi truyền Sĩ Lâm sai người chặt chân Xuân cho chết”.
Vị Trạng nguyên nào bị đồn thổi do cùng họ với nhà chúa nên mới được lấy đỗ?
Giải thích Câu trả lời đúng là đáp án A: Trịnh Tuệ (1701–?), trước có tên là Trịnh Huệ, sau vì trùng tên với Tuyên Phi Đặng Thị Huệ nên đổi sang là Trịnh Tuệ, hiệu là Cúc Lam, là vị Trạng nguyên cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Trịnh Huệ vốn thông minh, học giỏi, nhưng khoa thi Hội ông dự thì do một người họ Trịnh là Trịnh Diễm làm chủ khảo, đến khi thi Đình lại xảy ra một sự thay đổi khác so với những khoa thi trước, đó là việc các thí sinh thay vì vào sân rồng để vua Lê vấn thi thì lại vào sân chúa để chúa Trịnh Giang hỏi thi. Do đó dư luận dị nghị cho rằng Trịnh Huệ không có tài mà là do có dòng dõi nhà Chúa nên mới được lấy đỗ trạng.
Kết quả
Bạn hãy chăm chỉ hơn nhé!
Điểm