Chật vật tìm đầu ra
Ông Vũ Đức Côn ,Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Sở NN&PTNT) Đắk Lắk cho biết, còn khoảng nửa tháng nữa vựa sầu riêng lớn của tỉnh (huyện Krông Pắc) mới vào vụ thu hoạch chính. Phần lớn sản lượng sầu riêng được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Tuy nhiên do dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, con đường xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn chưa khai thông.
Theo khảo sát của PV Tiền Phong, hầu hết các chủ vườn đều tự tìm đầu ra sản phẩm suốt nhiều năm qua. Năm nay, họ khó khăn hơn do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Cụ thể, sầu riêng hạt và Ri6 giá giảm khoảng 50%, do chủ yếu tiêu thụ nội địa nhưng nhiều địa phương siết chặt công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 khiến hàng lưu thông chậm; loại sầu riêng Dona giữ giá ổn định hơn từ 30.000-40.000 đồng do đây là mặt hàng xuất khẩu.
“Vừa rồi, vườn sầu riêng nhà tôi đến vụ thu hoạch đúng lúc thành phố Buôn Ma Thuột và nhiều tỉnh thành phía nam giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16. Tôi gọi điện khắp nơi nhưng không có thương lái nào tới mua, đành bán nhỏ giọt mỗi ngày vài tạ. Giá sầu riêng Ri6 loại 1 khoảng 35 nghìn đồng, giảm gần 50% so với năm trước. Không còn cách nào khác phải bán, chứ để lâu rụng thối”, anh H. chủ vườn sầu riêng ở xã Cư Suê, huyện Cư M’gar chia sẻ.
Còn bà Đ.T.A (trú xã Ea Yông, huyện Krông Pắc) có 2,3 héc-ta sầu riêng Dona, gần cho thu hoạch với sản lượng dự kiến 45 tấn, chia sẻ, thương lái đang vào tận vườn trả giá 41.000đồng/kg đối với loại 1 (có trọng lượng từ 1,6kg/quả trở lên), còn lại giá bán chỉ 20.500đồng/kg. Mức giá này do thương lái đưa ra, chưa hợp đồng, đặt cọc với nông dân. Hiện dịch COVID-19 phức tạp, khiến bà A. lo lắng cho đầu ra sản phẩm.
Xuất khẩu 8.000 tấn bơ có khả thi?
Theo số liệu từ UBND tỉnh Đắk Lắk, toàn tỉnh hiện có 40.000 tấn bơ (chủ yếu bơ Booth, Hass), khoảng 103.000 tấn sầu riêng (phần lớn là giống Ri6, Dona). Thời gian thu hoạch 2 loại quả này tập trung từ tháng 8-10. Lường trước tác động của dịch COVID-19 trên thế giới và trong nước, UBND tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành kế hoạch tiêu thụ bơ và sầu riêng với 2 phương án: Khi dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, nhưng vẫn trong tầm kiểm soát (tình huống hiện nay) thì 80% sản lượng bơ và 20% sản lượng sầu riêng sẽ tiêu thụ trong nước; còn lại sẽ xuất khẩu.
Trường hợp dịch bệnh quá phức tạp, UBND tỉnh sẽ tập trung mọi nguồn lực, cả hệ thống chính trị chung tay vào cuộc hỗ trợ, giúp người dân từ thu hoạch, chế biến và tiêu thụ. Như vậy, 90% sản lượng bơ và 36% sản lượng sầu riêng sẽ tiêu thụ trong nước; 50% sầu riêng còn lại sẽ xuất khẩu. Dự kiến sản lượng bóc tách, cấp đông, bảo quản lạnh 15.000 tấn sầu riêng.
Tuy nhiên kế hoạch xuất khẩu 20% sản lượng bơ (8.000 tấn) khiến nhiều người đặt dấu hỏi về tính khả thi. Một lãnh đạo Sở Công thương cho biết, đó là mục tiêu của ngành nông nghiệp đưa ra để… phấn đấu. Thực tế, việc xuất khẩu bơ không mấy khả quan và xác định tiêu thụ trong nước là chính. Vì quả bơ rất dễ hư hỏng, lại chưa được xuất khẩu chính ngạch nên khó khăn. Năm trước, bơ được đưa sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch nhưng sản lượng không được bao nhiêu, nay càng khó khăn hơn khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp.
Anh Trịnh Xuân Mười- Giám đốc Cty TNHH Trịnh Mười (xã Hòa Thắng, TP Buôn Ma Thuột), được mệnh danh là “Vua bơ” Tây Nguyên cho hay, năm nay, quả bơ bị ảnh hưởng lớn bởi dịch COVID-19, nhất là bơ truyền thống, giá có 2.000đồng, bán không được. Hai loại bơ sắp cho thu hoạch là Booth và bơ Hass nhưng không biết tiêu thụ ra sao. Bởi năm ngoái, bơ Booth rớt giá thảm còn 5.000-6.000 đồng/kg, trong khi loại bơ này từng đạt mức 100 nghìn đồng/kg. Anh Mười từng tiên phong đưa bơ xuất ngoại song không thành công, bởi mặt hàng này dễ hỏng, đòi hỏi việc thu hoạch và bảo quản theo quy chuẩn rất cao nhưng Việt Nam hiện chưa có công nghệ chuyên nghiệp; chưa kể diện tích bơ trồng phân tán, đủ loại giống, không thể cung cấp sản lượng lớn theo yêu cầu.
Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết đã kết nối Bách Hóa Xanh và Aeon Việt Nam với 30 đơn vị cung ứng bơ, sầu riêng của hai tỉnh Đắk Lắk và Khánh Hòa. Đồng thời đề nghị các doanh nghiệp này liên hệ trực tiếp, hỗ trợ thu mua, bán qua hệ thống phân phối của họ, góp phần tăng lượng tiêu thụ sản phẩm đến vụ của các địa phương.
Đại diện sàn thương mại điện tử Sendo cho biết đã kết nối với tỉnh Đắk Lắk để tiêu thụ mặt hàng sầu riêng qua kênh bán buôn, bỏ sỉ. Sàn này đang tuyển đại lý bán hàng ở các quận, huyện, khu chung cư... để bỏ sỉ. Khi nhận được đơn hàng từ các đại lý, Sendo sẽ vận chuyển hàng từ vườn tại Đắk Lắk về địa chỉ của các đại lý, bảo đảm hàng luôn mới... Dự kiến, từ đầu tháng 9, Sendo sẽ hỗ trợ tiêu thụ sầu riêng Đắk Lắk qua phương thức này.
Ông Y Giang Gry Niê Knơng-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, đã gửi văn bản đến Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, Bộ Giao thông Vận tải… và các tỉnh Lạng Sơn, Hà Nội, Đà Nẵng…, nhờ hỗ trợ quảng bá, kết nối các hiệp hội, doanh nghiệp phân phối tiêu thụ cũng như tạo điều kiện cho hàng hóa của tỉnh Đắk Lắk đi qua.
“Tỉnh đã giao Sở NN&PTNT làm đầu mối tiếp nhận phản hồi từ phía các tỉnh bạn, cũng như thống kê cụ thể sản lượng bơ, sầu riêng của từng huyện; tình hình tiêu thụ, các kênh phân phối trong nước... Tôi đang chờ Sở NN&PTNT báo cáo cụ thể. Riêng vấn đề lưu thông hàng hóa, khi có số lượng cụ thể đơn hàng các doanh nghiệp thu mua, cung đường di chuyển, vướng chỗ nào, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo hỗ trợ”, ông Y Giang Gry Niê Knơng nói.
