Những ngày này, gia đình ông Mùa Bá Chư (xã Tây Sơn, huyện Kỳ Sơn) lên rừng hái quả bo bo. Mỗi năm khi mùa bo bo đến độ thu hoạch, gia đình ông làm cật lực cả ngày và đêm cũng thu được hơn chục triệu đồng.
“Cây bo bo khá cao, sai quả nên khi hái phải dùng gậy, dao để níu cành xuống, chặt lấy đoạn có quả. Sau khi chặt cành, quả được tách ra và mang về nhà. Với gần 5 ha bo bo, dự kiến năm nay, năng suất sẽ đạt khoảng 30 tạ quả tươi/ha, mang về thu nhập khoảng 20 triệu đồng", ông Chư chia sẻ.
 |
Cây bo bo có tên khoa học là thảo đậu khấu nam. |
Xã Tây Sơn, huyện Kỳ Sơn nằm ở độ cao trên 1.000m so với mực nước biển. Với loại hình khí hậu đặc biệt, người dân nơi đây được hưởng lợi từ thiên nhiên với nhiều đặc sản, trong đó có quả bo bo. Cây bo bo mọc khá nhiều ngoài tự nhiên, dọc các triền đồi, sông, suối, một số được bà con trồng tập trung. Với giá trị kinh tế khá cao, cây bo bo được người dân nơi đây coi là cây xóa đói, giảm nghèo.
 |
Sau khi thu hái về, bước đầu tiên là luộc bo bo. |
Theo người dân địa phương, hiện nay, quả bo bo tươi được thương lái thu mua từ 5 - 7 nghìn đồng/kg tuỳ vào chất lượng quả non hay già. Còn giá hạt bo bo đã sấy, phơi khô dao động khoảng 40 - 42 nghìn đồng/kg. Cứ 10kg quả bo bo tươi sau khi bóc tách, phơi khô được khoảng 3 - 4kg hạt bo bo khô. Vì vậy người dân thường tranh thủ chế biến hạt khô để bán.
 |
Sau khi luộc xong, những quả bo bo được người dân bóc hết sức cẩn thận để mang sấy hoặc phơi khô. |
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kỳ Sơn, toàn huyện có khoảng 1.121 ha cây bo bo. Trong đó, diện tích khoanh nuôi bảo vệ khoảng 672 ha, diện tích do người dân nhân rộng khoảng 257 ha. Dự kiến thời gian tới, với việc được mùa được giá như năm nay, dự báo ở Kỳ Sơn người dân sẽ tiếp tục mở rộng diện tích cây bo bo thêm khoảng 240 ha.
Huyện Kỳ Sơn là địa phương có nhiều cây bo bo mọc tự nhiên, nằm trong tán rừng và hầu hết được khoanh nuôi, bảo vệ. Người dân tận thu nguồn lâm sản phụ này để cải thiện thu nhập. Cây bo bo phân bố nhiều ở các xã có địa hình cao như Na Ngoi, Tây Sơn, Nậm Càn, Huồi Tụ…
 |
Bo bo được phơi khô... |
 |
... hoặc được hong khô trên bếp củi. |
Năm 2022, tổng sản lượng thu hoạch hạt bo bo ở huyện miền núi Kỳ Sơn đạt khoảng 722 tấn, đã mang lại cho người dân Kỳ Sơn khoản thu nhập khá. Năm 2023 dự kiến sản lượng thu hoạch bo bo sẽ cao hơn năm ngoái, giá bán cũng sẽ cao hơn.
Cây bo bo tên khoa học là thảo đậu khấu nam, là loại cây dược liệu được UBND tỉnh Nghệ An đề xuất đưa vào danh mục quy hoạch trồng, bảo tồn các loại cây dược liệu trên địa bàn tỉnh.
