Thông tin trên được ông Lê Thanh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho hay tại Hội nghị triển khai giải pháp phòng chống hạn, mặn và công tác quản lý cấp mã số vùng trồng cây ăn quả (CAQ) vùng ĐBSCL 2020-2021 diễn ra sáng nay (17/9) tại Tiền Giang.
Theo ông Tùng, mùa khô 2019-2020, vùng ĐBSCL có khoảng 25,12 nghìn ha CAQ bị ảnh hưởng bởi khô hạn, xâm nhập mặn. Trong đó, có 9,64 nghìn ha cây sầu riêng; 5,74 nghìn ha bưởi; 4,61 nghìn ha chôm chôm; 2,34 nghìn ha chanh; 0,10 nghìn ha hồng xiêm và 2,65 nghìn cây ăn quả khác. Trong tổng số diện tích bị ảnh hưởng, có khoảng 11.181 ha bị thiệt hại trên 70%…
Vùng giáp biển thuộc các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh và Sóc Trăng có diện tích bị ảnh hưởng lớn nhất với khoảng 13,8 nghìn ha (chiếm 55%); vùng giữa (Tiền Giang, Vĩnh Long) là vùng trọng điểm phát triển CAQ của ĐBSCL có khoảng 8,8 nghìn ha bị ảnh hưởng (chiếm 35%)…
Mùa khô 2019-2020, vùng ĐBSCL đã có hơn 25 nghìn ha cây ăn quả bị ảnh hưởng bởi khô hạn, xâm nhập mặn, trong đó có 9,64 nghìn ha sầu riêng. Ảnh: CK Nguyên nhân được xác định là do khô hạn kéo dài, thiếu nước ngọt tưới, một số nơi không thể vận chuyển nước; nước mặn xâm nhập (rò rỉ, thẩm thấu) vào mương vườn ảnh hưởng nghiêm trọng trên những vườn không có đê bao khép kín; nước tưới nhiễm mặn; cây bị sốc do môi trường bất lợi, cây suy kiệt…
Đại diện Cục Trồng trọt cho biết, dự báo mùa khô 2020-2021, tình hình có khả năng tương đương mùa khô 2015-2016. Diện tích CAQ có khả năng bị ảnh hưởng hạn mặn là khoảng 80,55 nghìn ha (chiếm 23,2% tổng diện tích CAQ toàn vùng ĐBSCL).
“Tuy nhiên, từ khô hạn vừa qua, các vườn cây ăn trái vùng thượng nguồn và vùng giữa thuộc các tỉnh Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long vẫn bị ảnh hưởng. Do đó thời gian tới cần rà soát, xác định diện tích cụ thể có khả năng bị ảnh hưởng để có giải pháp chỉ đạo phù hợp ngay từ đầu, bảo đảm vườn cây được an toàn trong mùa khô hạn…” – ông Tùng lưu ý.
Tổng cục Thủy lợi cho biết, tổng lượng nước tích lũy trên lưu vực sông Mekong từ đầu mùa mưa, ngày 1/6 đến tháng 8/2020 bình quân đạt gần 731mm, thấp hơn gần 22% so với cùng kỳ năm 2019 và thấp hơn 24% so với trung bình nhiều năm (TBNN).
Theo nhận định của các cơ quan khí tượng thủy văn trong nước và trên thế giới, lượng mưa trên lưu vực sông Mekong từ tháng 9 đến hết năm 2020 khả năng cao hơn TBNN từ 15-30%, do vậy, nguồn nước thiếu hụt trên lưu vực được bù đắp bằng lượng mưa muộn. Tuy nhiên, xét trung bình lượng mưa năm 2020 trên toàn lưu vực vẫn có khả năng thiếu hụt so với TBNN từ 5-15%.
Nguồn nước về ĐBSCL có 95% là từ thượng lưu sông Mekong (bên ngoài lãnh thổ), tức chỉ có 5% từ nội sinh trong nước. Trong mùa khô (tháng 12 đến hết tháng 4 hàng năm), nguồn nước ở ĐBSCL phụ thuộc gần như hoàn toàn vào dòng chảy từ thượng lưu sông Mekong.
Kể từ đầu mùa mưa đến nay, dòng chảy trên lưu vực sông Mekong đều ở mức rất thấp do lượng mưa bị thiếu hụt. Chế độ nước trong Biển Hồ (Tonle Sap) ở Campuchia là nguồn nước quan trọng bổ sung cho ĐBSCL trong các tháng mùa khô hiện đang có mức trữ thấp (khoảng gần 9 tỷ m3), thấp hơn cùng kỳ TBNN khoảng 23 tỷ m3, thấp hơn năm 2015 khoảng 8 tỷ m3 và thấp hơn năm 2019 khoảng 2 tỷ m3.
Với nhận định trên, dự báo năm 2020 vẫn là năm ít nước, lũ về ĐBSCL nhỏ.
Cục Trồng trọt kiến nghị Bộ NN&PTNT chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc thành lập các đoàn công tác sớm rà soát, đánh giá công tác khắc phục trước, trong và sau hạn mặn đối với vườn CAQ, ban hành các giải pháp và tài liệu hướng dẫn đến các địa phương chủ động triển khai sớm trước mùa khô 2020-2021.
Sở NN&PTNT các địa phương phối hợp với các đơn vị thuộc bộ tăng cường rà soát các diện tích khoanh vùng cụ thể theo từng chủng loại cây, từng khu vực, khảo sát hệ thống công trình thủy lợi, cân đối nguồn nước, khả năng tích trữ của từng nhà vườn, của cộng đồng và có giải pháp cho từng vùng sản xuất…
