Diễn đàn quốc gia Chính sách đối với thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện

Ban Bí thư T.Ư Đoàn đã ban hành Quyết định số 379 QĐ/TWĐTN-VPUBTN về việc thành lập Hội đồng tư vấn chính sách, pháp luật về thanh thiếu nhi. Hội đồng tư vấn có chức năng tư vấn giúp Ban Bí thư T.Ư Đoàn những nội dung về chính sách, pháp luật liên quan đến thanh thiếu nhi và tổ chức Đoàn, Hội, Đội.

Anh Bùi Quang Huy - Ủy viên dự khuyết BCH T.Ư Đảng, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam tặng hoa chúc mừng Hội đồng tư vấn chính sách pháp luật về thanh thiếu nhi. Ảnh: Dương Triều

Hội đồng tư vấn gồm 20 thành viên là lãnh đạo Trung ương Đoàn, các nhà khoa học, giảng viên, nghiên cứu viên trên 13 lĩnh vực, gồm: Giáo dục và đào tạo; Lao động, việc làm; Khởi nghiệp; Văn hoá, nghệ thuật; Thể dục, thể thao; Y tế, sức khoẻ; An ninh quốc phòng; Tâm lý - xã hội; Kỹ năng sống; Pháp lý; Công nghệ thông tin; Ngoại giao; chính sách Đoàn, Hội, Đội.

Tại Diễn đàn, anh Nguyễn Đức Tiến - Phó Bí thư Thường trực Thành Đoàn Hà Nội gửi tới hai câu hỏi:

Câu hỏi 1: Thanh niên tham gia Chiến dịch tình nguyện hằng năm được hưởng những chính sách nào của nhà nước? các thủ tục mà tổ chức Đoàn cần làm như thế nào để đảm bảo cho thanh niên tình nguyện được hưởng các chính sách trên? Kinh phí thực hiện chính sách đối với thanh niên tình nguyện từ đâu? Cấp nào hướng dẫn việc thực hiện này?

Câu hỏi 2: Theo khoản 1, điều 10, Nghị định số 17/2021/NĐ-CP ngày 09/3/2021 của Chính phủ quy định về chính sách đối với thanh niên tình nguyện sau khi kết thúc chương trình, đề án, dự án được chính quyền địa phương nơi diễn ra hoạt động tình nguyện cấp Giấy chứng nhận tham gia hoạt động tình nguyện theo thẩm quyền, được hưởng chế độ chính sách hỗ trợ đào tạo nghề gắn với việc làm theo quy định của pháp luật.

“Trên thực tế hiện nay, các địa phương còn chưa hiểu rõ và không biết mẫu Giấy chứng nhận do cấp nào, cơ quan nào hướng dẫn. Vậy đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn và giải thích rõ việc này? Đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chia sẻ, trao đổi thông tin về chế độ chính sách hỗ trợ đào tạo nghề gắn với việc làm đối với thanh niên tình nguyện sau khi kết thúc chương trình, đề án, dự án”, ông Tiến nêu.

Trả lời câu hỏi, bà Lương Thị Hải Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Thanh niên (Bộ Nội vụ) cho biết, thực hiện các điều 22 và 23 Luật Thanh niên, năm 2021, Chính phủ đã ban hành nghị số 17, định quy định chính sách đối với thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện.

Bà Lương Thị Hải Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Thanh niên (Bộ Nội vụ) trao đổi tại Diễn đàn. Ảnh: Dương Triều

Theo bà Hải Anh, đối với thanh niên tình nguyện, có hình thức tham gia các chương trình dự án, đề án do cấp có thẩm quyền ban hành. Trước đó, chúng ta đã có hai dự án 600 phó chủ tịch xã và 500 trí thức trẻ. Hai dự án đã kết thúc năm 2020. Theo đó, thanh niên tham gia đều được hưởng các chính sách, như được ký hợp đồng, đào tạo bồi dưỡng, được hưởng các chế độ chính sách khác…

Về chính sách thanh niên tình nguyện, sau khi kết thúc thì được cấp giấy chứng nhận. Đây chính là cơ sở để thực hiện chính sách tiếp theo, ví dụ như tuyển dụng công chức, viên chức, bầu cán bộ các cấp xã, huyện.

Đại diện Bộ Nội vụ cũng nêu rõ, Nghị định 17 quy định, khi tham gia các hoạt động tình nguyện vì lợi ích cộng đồng đều được bồi dưỡng đào tạo về kỹ năng khi tham gia các hoạt động tình nguyện, được trang bị thiết bị bảo hộ cần thiết, được đóng BHYT (nếu chưa có).

Tại diễn đàn, đại diện Bộ Nội vụ đề nghị, ngay khi phát động xây dựng kế hoạch phải đẩy mạnh việc triển khai tuyên truyền các chính sách đối với thanh niên, khi tham gia các bạn được gì cũng như trách nhiệm của thanh niên khi tham gia các hoạt động vì cộng đồng, xã hội.

Trả lời về chính sách đào tạo việc làm, ông Đỗ Năng Khánh - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐTB&XH) cho biết, thông tư số 43 năm 2016 về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề quy định, thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, công an, thanh niên tình nguyện được hỗ trợ đào tạo nghề, chủ yếu là hỗ trợ đào tạo nghề trình độ sơ cấp dưới 3 tháng.

Ông Đỗ Năng Khánh - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐTB&XH) trao đổi tại Diễn đàn. Ảnh: Dương Triều

Kinh phí cho đối tượng dưới 3 tháng là được cấp thẻ đào tạo nghề có giá trị 12 tháng lương cơ sở; mức hỗ trợ được 2 – 6 triệu đồng mỗi tháng tùy theo cơ sở đào tạo. Thông tư cũng quy định hỗ trợ tiền ăn 30 nghìn đồng/ngày học, tiền đi lại 200 nghìn đồng cả khóa học, với nơi đặc biệt khó khăn được hỗ trợ 300 nghìn.

“Đối với trình độ trung cấp, cao đẳng cũng quy định cụ thể tùy theo nhóm đối tượng. Ngoài ra, còn có chính sách hỗ trợ về tín dụng đối với học sinh sinh viên, tùy nhóm đối tượng”, ông Khánh thông tin.

Tại điểm cầu trực tiếp Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, anh Nguyễn Đình Thắng - Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Lực lượng TNXP Nghệ An nêu ra một số vấn đề mà thanh niên xung phong tỉnh quan tâm.

Anh Thắng đặt câu hỏi: “Trong bối cảnh chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ như hiện nay, Trung ương Đoàn, Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam có giải pháp như thế nào để hoàn thiện hệ thống lưu trữ hồ sơ, đơn giản hóa thủ tục chứng minh, tăng cường công tác tuyên truyền, công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc giải quyết hồ sơ cho TNXP? “Mong các tổ chức, đơn vị ban hành các quy định về mẫu Giấy chứng nhận, hướng dẫn cụ thể về hình thức khen thưởng đối với người tham gia tổ chức thanh niên xung phong hiện nay”, anh Thắng bày tỏ nguyện vọng.

Chủ trì Diễn đàn tiếp tục mời các bạn đoàn viên thanh niên đặt câu hỏi.

Bạn Tống Đình Sơn - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trái tim Nhật Thiện, tỉnh Thái Nguyên, Phó Ban thường trực Mạng lưới Tình nguyện Quốc gia khu vực miền Bắc Mạng lưới tình nguyện quốc gia cho rằng, thời gian qua, Trung ương Đoàn thông qua Trung tâm Thông tin Nguồn lực Tình nguyện Việt Nam đã thành lập và duy trì rất tốt Mạng lưới Tình nguyện Quốc gia ở các khu vực, thường xuyên định hướng, hỗ trợ kịp thời và hiệu quả cho các thành viên Mạng lưới. Tuy nhiên, hiện nay còn rất nhiều Câu lạc bộ, đội, nhóm tình nguyện vì cộng đồng ở các tỉnh, thành phố chưa biết đến Mạng lưới hoặc chưa tham gia vào hoạt động tình nguyện của tổ chức Đoàn, Hội. “Vậy trong thời gian tới, Trung ương Đoàn có định hướng, giải pháp nào để tăng cường kết nối, tập hợp và phát huy hiệu quả hoạt động tình nguyện của các câu lạc bộ, hội, đội, nhóm, nhất là tập hợp thanh niên tham gia hoạt động tình nguyện trên mạng mạng xã hội và trong các cộng đồng trực tuyến? Trung ương Đoàn có thể chia sẻ, giới thiệu một số mô hình cụ thể để các cấp bộ Đoàn học tập, nhân rộng?”, bạn Tống Đình Sơn đặt câu hỏi.

Đại diện Ban Thanh niên xung phong Trung ương Đoàn, Hội Cựu thanh niên xung phong Việt Nam, Trung tâm tình nguyện Quốc gia trao đổi, trả lời các câu hỏi trên.

Anh Lê Thanh Tú - Trưởng Ban Thanh niên xung phong Trung ương Đoàn trao đổi về giải pháp để hoàn thiện hệ thống lưu trữ hồ sơ, đơn giản hóa thủ tục chứng minh, tăng cường công tác tuyên truyền, công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc giải quyết hồ sơ cho TNXP; việc ban hành các quy định về mẫu Giấy chứng nhận, hướng dẫn cụ thể về hình thức khen thưởng đối với người tham gia tổ chức thanh niên xung phong. Theo anh Tú, thời gian qua Ban Thanh niên xung phong Trung ương Đoàn phối hợp chặt chẽ Trung ương Hội TNXP và các bộ, ngành xử lý các chính sách đối với thanh niên xung phong. Bên cạnh đó, thiết lập hệ thống theo dõi các thông tin thanh niên xung phong liên quan đến khen thưởng, cấp giấy chứng nhận, kỷ niệm chương với thanh niên xung phong.

Anh Lê Thanh Tú - Trưởng ban Thanh niên xung phong T.Ư Đoàn. Ảnh: Dương Triều

Anh Tú cho biết, hiện Trung ương Đoàn đã hoàn thiện hệ thống lưu trữ hồ sơ của thanh niên xung phong đã được Trung ương Đoàn hoàn thiện. Những hồ sơ từ năm 1999 trở lại đây đã được cập nhật lưu trữ đầy đủ; còn giai đoạn từ năm 1998 trở về trước còn gặp những khó khăn nhất định. Hiện Trung ương Đoàn đang phối hợp chặt chẽ với Hội cựu thanh niên xung phong tiếp tục xử lý vấn đề này.

Anh Tú cho biết thêm, thời gian qua, Trung ương Đoàn tích cực phối hợp với các đơn vị xây dựng Nghị định, chính sách cho thanh niên xung phong, trong đó có Nghị định 28.

Trao đổi thêm về nội dung này, ông Vũ Trọng Kim - Chủ tịch T.Ư Hội cựu Thanh niên xung phong Việt Nam cho rằng, dữ liệu hồ sơ rất cần thiết nhưng cần thiết nhất hiện nay là Trung ương Đoàn cần có mối liên hệ với các cấp chính quyền địa phương để thông tin các chương trình dự án từ cấp xã, huyện, tỉnh, quốc gia. Chương trình dự án gồm chương trình, trung hạn (5 năm) và dài hạn. Ông Kim đề nghị, Trung ương Đoàn cần có sự liên kết, kết nối để sớm công khai các loại công trình, dự án để lực lượng Thanh niên xung phong tham gia thực hiện.

Ông Vũ Trọng Kim - Chủ tịch T.Ư Hội cựu Thanh niên xung phong Việt Nam trao đổi tại Diễn đàn. Ảnh: Dương Triều

Ông Kim cho rằng, tất cả những văn bản hiện này chúng ta đang thiếu nơi đến. Đọc câu thơ: “Đi đi dự án chờ anh đó/Tổ quốc cần đâu gọi thanh niên xong phong”, ông Kim nhấn mạnh, cần có nơi đến cụ thể, nơi Tổ quốc cần để thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện lên đường.

Theo ông Kim, các dự án, công trình phải cấp xã đến trung ương phải được công khai cụ thể, rõ ràng để những nơi thực sự khó khăn, đặc thù cần sức vóc thanh niên xung phong cống hiến.

Ảnh: Dương Triều

“Chính sách phải đúng, trúng mới quan trọng chứ không phải là chính sách nhiều hay ít. Chính sách về động lực là một phần nhưng chính sách về vật chất, tiền lương, tiền thưởng của người lao động bây giờ rất quan trọng, chứ không chỉ mỗi xung kích và xung phong”, ông Kim nhấn mạnh. Ông Kim đề nghị, với những địa bàn khó khăn, gian khổ mà thanh niên xung phong tham gia cần có chính sách tiền lương, thưởng tăng lên từ 30 -50%.

Chị Đỗ Thị Kim Hoa – Giám đốc Trung tâm tình nguyện Quốc gia trao đổi về định hướng, giải pháp để tăng cường kết nối, tập hợp và phát huy hiệu quả hoạt động tình nguyện của các câu lạc bộ, hội, đội, nhóm; tổng hợp các mô hình.

Chị Đỗ Thị Kim Hoa – Giám đốc Trung tâm tình nguyện Quốc gia

Chị Hoa cho biết, hiện Trung tâm Tình nguyện Quốc gia mở rộng mạng lưới ra 4 khu vực: Bắc, Trung, Nam và Tây Nguyên. Tại đây, đều có các Ban thường trực có 10-15 trưởng đội, nhóm tình nguyện nhằm điều hành, trở thành cánh tay nối dài của trung tâm để kết nối với các lực lượng tình nguyện, đội, nhóm, Câu lạc bộ nhằm triển khai các hoạt động tình nguyện.

Hiện nay, mạng lưới đã phát triển hàng ngàn câu lạc bộ, đội, nhóm. Riêng năm 2023 mạng lưới đã phát huy hơn 4900 hoạt động, làm lợi hơn 220 tỷ đồng.

Chị Hoa cho biết, khi tập hợp các Câu lạc bộ, đội, nhóm, Trung tâm luôn xác định tạo điều kiện tốt nhất cho các đội nhóm, thông qua việc: đảm bảo tư cách pháp nhân; có công văn của Trung tâm gửi về địa phương, tỉnh thành Đoàn; tổ chức các hoạt động tôn vinh khen thưởng kịp thời. Thực tế, nhiều thủ lĩnh đội nhóm, câu lạc bộ tình nguyện sau khi tham gia vào mạng lưới Trung tâm tình nguyện quốc gia đã có sự trưởng thành trở thành hạt nhân lan toả phong trào thanh niên tình nguyện, có người đạt giải thưởng Tình nguyện quốc gia; mới đây bạn Lê Văn Phúc, Chủ nhiệm CLB Fly to Sky trở thành Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2023.

Chị Hoa cho biết thêm, 100% các bạn tham gia tình nguyện trong mạng lưới tình nguyện quốc gia đều được cấp giấy chứng nhận tình nguyện của Trung tâm.

Với mục tiêu năm 2030 tổ chức Đoàn, Hội định hướng, hỗ trợ đồng hành phát huy 3000 đội, nhóm, câu lạc bộ tình nguyện, Trung ương Đoàn xác định triển khai các nhiệm vụ: tập huấn ban chủ nhiệm; thường xuyên chủ động tìm kiếm đồng hành Câu lạc bộ, đội, nhóm trên địa bàn; tổ chức diễn đàn trao đổi kinh nghiệm giữa các tỉnh, thành Đoàn với đội nhóm; tuyên dương khen thưởng; xây dựng cổng thông tin kết nối với các Câu lạc bộ, đội, nhóm.

Bên cạnh đó, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII xác định chủ trương mới - chủ trương “3 liên kết” trong phong trào thanh niên tình nguyện rất quan trọng để mở rộng kết nối các lực lượng tình nguyện.

Trao đổi thêm về những vấn đề này, anh Nguyễn Văn Bính - Phó Tổng đội trưởng Tổng đội TNXP Hải Phòng chia sẻ một số kinh nghiệm, chính sách đối với thanh niên xung phong trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Anh Bính cho biết, đối với lực lượng thanh niên xung phong tại huyện đào Bạch Long Vĩ, là huyện đảo đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, có vị trí biệt lập, cách đất liền khoảng 110 km; đây cũng là 1 trong sổ ít các đảo được Trung ương Đoàn lựa chọn là “Đào thanh niên”, do vậy thành phố cũng có các chế độ, chính sách riêng.

Theo đó, các chức danh lãnh đạo Liên đội thanh niên xung phong đang công tác tại huyện Bạch Long Vĩ (Liên đội trưởng, liên đội phó) được hưởng chế độ tiền lương và các chế độ, chính sách tương tự như cán bộ, công chức, viên chức công tác tại huyện đảo. Thành phố có chính sách bố trí, sử dụng lực lượng thanh niên sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Anh Nguyễn Văn Bính - Phó Tổng đội trưởng Tổng đội TNXP Hải Phòng chia sẻ một số kinh nghiệm, chính sách đối với thanh niên xung phong trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Ảnh: Dương Triều

Anh Bính cho biết, từ khi thành lập đến nay, thanh niên xung phong Bạch Long Vĩ đã bổ sung lực lượng dân cư trẻ cho huyện đảo trên 250 người, có 58 đồng chí được tuyển dụng vào các phòng, ban, ngành của huyện, trong đó có: 1 đồng chí đảm nhiệm chức vụ là Phó Bí thư, Chủ tịch Hội đồng nhân dân huyện; 2 đồng chí là Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện; 1 đồng chí là Chủ tịch ủy ban Mật trận Tổ quốc Việt Nam huyện; 25 đồng chí là trưởng, phó và 26 cán bộ thuộc các phòng, ban chuyên môn của huyện và các đơn vị trên đào; 4 đồng chí là đội viên thanh niên xung phong đã trưởng thành và giữ chức vụ Liên đội trưởng, Liên đội phó.

Đại diện cụm Tây Bắc Bộ đặt câu hỏi liên quan đến chính sách cho thanh niên tình nguyện ở lại định cư, lập nghiệp tại các địa phương là vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Cơ quan nào có thẩm quyền thực hiện việc này? Quy trình thủ tục gồm những bước nào? Những chính sách thu hút thanh niên tham gia vào các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn hiện nay?

Trả lời câu hỏi, bà Lương Thị Hải Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Thanh niên (Bộ Nội vụ) cho biết, khi ở lại định cư, lập nghiệp, người đó sẽ được hưởng các chính sách tại địa phương đó. Ví dụ, hiện có 3 chương trình mục tiêu quốc gia, những chính sách đó đều hướng tới các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn trên cả nước.

“Khi định cư ở đó, người dân được hưởng chính sách nào thì thanh niên tình nguyện ở lại cũng được hưởng như vậy, ví dụ, được hỗ trợ nhà ở, được vay vốn phát triển kinh tế, lập nghiệp…. Nếu muốn vay vốn, các bạn có thể đến xã, hoặc điểm giao dịch ngân hàng để được hướng dẫn”, bà Hải Anh lý giải.

Đại diện Bộ Nội vụ cũng chia sẻ thêm, đề án 600 phó chủ tịch xã đã hoàn thành, được đánh giá cao, nhiều người đã được bầu để giữ các chức vụ lãnh đạo ở xã, trưởng thành lên cấp huyện, cấp tỉnh.

Còn đề án 500 trí thức trẻ, ban đầu có khó khăn, sau đó Chính phủ đã đề ra giải pháp, hiện đã có 300 người được bổ nhiệm công chức, số còn lại đang ký hợp đồng…

Cũng theo bà Hải Anh, hiện đang còn một số đề án nổi bật khác, như đề án tuyển chọn đưa bác sĩ trẻ về các huyện nghèo công tác, đang được đánh giá cao. Chia sẻ thêm về đề án này, đại diện Bộ Y tế cho biết, trước khi lập đề án, phải đi khảo sát trực tiếp ở các huyện nghèo nhất trên cả nước. Hiện đã và đang đào tạo được hơn 700 bác sĩ cho các huyện nghèo, khi về công tác, các bác sĩ này giải quyết được nhiều công việc cho bệnh viện ấy.

Tại diễn đàn, anh Trương Khải Minh - Bí thư Đoàn Thanh niên Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam bày tỏ vui mừng khi được gặp anh Vũ Trọng Kim - nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn, nay là Chủ tịch Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam. “Chúng em rất mong nhận được lời khuyên của anh để thanh niên Việt Nam hoàn thành sứ mệnh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới thông qua các hoạt động của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam, thanh niên tình nguyện Việt Nam”, anh Minh bày tỏ.

Anh Trương Khải Minh - Bí thư Đoàn Thanh niên Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam. Ảnh: Dương Triều

Chia sẻ tại diễn đàn, đồng chí Vũ Trọng Kim - Chủ tịch Hội Cựu Thanh niên Xung phong Việt Nam nhấn mạnh, sứ mệnh của thanh niên luôn gắn liền với sứ mệnh của các dân tộc. “Dân tộc chúng ta đang hướng tới phía trước, xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc... Thanh niên chúng ta điều quan trọng là học, làm và vui chơi giải trí”, ông Kim bày tỏ.

Muốn hoàn thành sứ mệnh ấy, theo ông Kim, điều quan trọng là phải học, và phải đảm bảo có chỗ làm việc thông qua việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống. Thanh niên xung phong hay thanh niên tình nguyện thì chúng ta cũng đều đóng góp một phần vào việc thực hiện sứ mệnh đó.

Đồng chí Vũ Trọng Kim - Chủ tịch Hội cựu Thanh niên xung phong Việt Nam. Ảnh: Dương Triều

Chủ tịch Hội cựu Thanh niên Xung phong mong muốn các bạn trẻ luôn ý thức để tìm hiểu về các chương trình chương trình dự án quốc gia trong tiến trình xây dựng, bảo vệ tổ quốc. Mỗi đoàn viên thanh niên cần hướng vào đó để tìm hiểu, qua đó nhận dự án và được Nhà nước bảo đảm bằng giá trị dự án đó.

Nhân diễn đàn này, ông Kim cũng đề nghị Nhà nước cho cơ chế đặc thù cho thanh niên xung phong, với thanh niên đã có sáng kiến, ví dụ lĩnh vực KHCN, đầu tư có tính chất mạo hiểm thì Nhà nước hỗ trợ cho thanh niên. Qua các chính sách đó, thanh niên sẽ được “làm theo năng lực, hưởng theo thành quả”. Theo ông Kim, nếu được như thế sẽ thúc đẩy động lực cho thanh niên, ngoài mục tiêu cống hiến cho đất nước còn có mục tiêu làm giàu chính đáng của thanh niên.